Bu yüzden hayata tutunmuş bu şehri size anlatmak istedim. Ama asıl neden 6 Ağustos tarihinin atom bombasının atılış günü olması. Hem barışın ne kadar gerekli olduğunu hem de savaşın bıraktıklarını Hiroşima’yı anlatırken size yaşatmak istedim. Resimdeki saatin durduğu an Hiroşima’da da hayat durmuştu.
Hiroşima (Hiroshima) Hiroşima Japonya’nın Hiroşima prefektörlük dedikleri Eyalet gibi bir bölgenin merkezi ve Chūgoku bölgesinin en büyük şehridir. Adı Japonca ‘da “geniş ada” anlamına geliyormuş. Yüzölçümü 905,01 km² nüfusu yaklaşık 1,180 bin kişi.
Gelelim Hiroşima’nın gezilecek yerlerine
Ben doğrusunu isterseniz Japonya’ya gittiğimde Hiroşima’ya gitmek istemedim. Bunun nedeni insanların çektiği acı ve perişan bir şehir göreceğimi düşünüyordum. Kalbim pek elvermiyordu. Ama o da ne, bir gittim ki yemyeşil tertemiz bir şehir.
Patlamanın yarattığı 5000 derecelik ısının ardından, ayakta kalmayı başaran sayılı binalardan birisi olan sembolik tiyatro binasının etrafında bulunan yemyeşil parkta oturdum. Çocuklar cıvıl cıvıl, insanlar güler yüzlü. Düşündüm. Hayata bağlanmak bu olsa gerek. Tabii insan unsurunun yanında doğa da yardım etmiş Hiroşima’ya.
Atom bombasından sonra bu etkiyle bir tayfun oluşmuş. Yer gök birbirine karışmış adeta. Belki bu Allah’ın bir lütfu olsa gerek, şehir baştan aşağı yıkanmış ve de rüzgârın etkisiyle her yer temizlenmiş. Tehlikeli atıklar okyanusa karışmış. Sonrasında da bir süre sonra, tohumlar gün yüzüne çıkmış, doğa kendini tekrar yaşatmaya başlamış. İnsanların da bu cevaba yapacakları tek iş kalmış o da çalışmak. Daha güzel bir şehir kurmak. Çalışmışlar ve pırıl pırıl bir şehir inşa etmişler.
Şehrin merkezinde, “Büyük Barış Anıtı Parkı” İkinci Dünya Savaşı’na hareketli bir kanıt olarak duruyor. Barış Anıtı, kentin tarihini ve atom bombası sonrasında ortaya çıkan kargaşayı annelerin çocukları için göğüslerini siper etmeleri bu anlamlı heykelle yıllardır yeni jenerasyona anlatılıyor.
Barış Anıtı Parkı’nın kurulduğu yer bir zamanlar kentin kalbi durumundaydı. Patlamanın ardından meydana gelen alan üzerine kurulan park günümüzde birçok anıt, müze ve konferans salonuna ev sahipliği yapıyor. Hiroşima Belediyesi tarafından yürütülen 6 Ağustos Barış Anıtı Töreni de bu parkta yapılmaktadır. Barış Anıtı Parkı’nın üstlendiği yükümlülük yalnızca kurbanları anmak değil, aynı zamanda nükleer kâbusları anımsatmak ve dünya barışını savunmak amacı da taşıyor.
Barış için Dua Heykeli. (Dedicated to the Prayer for Peace Statue”) Heykeltıraş: Katsuzo Entsuba
Bu barış heykelinin hemen önünde bakır bir levhada şu yazıyor. “Burada amacımıza ulaştık, bu heykeli, ülke çapındaki okul çocuklarından yardım bağışlarıyla ve atom bombasının kurbanlarının hayatlarını sonsuza dek ve insanlara kalıcı barışı sağlamayı ümit ederek, istekli grupların desteğiyle gerçekleştirdik. Umudumuzun bizi dünyada kalıcı barışa götüreceğine inanıyoruz. “
Müzede atom bombasının atıldığı zamanki görüntüler sergileniyor. Doğrusunu isterseniz çok üzücü. 70.000’den fazla insanın anında öldüğü ve zamanla bu rakamın artarak 200,000’den fazla olduğu söyleniyor. Şehrin dümdüz olduğunu kanıtlayan fotoğrafta da aslında bunu tahmin ediyorsunuz.
İşte bu müzede, patlamanın etkisini gözler önüne seren fotoğraflar, geride kalan kıyafetler, saatler, notlar kısacası aklınıza gelebilecek birçok eşya, ibret olsun diye gözler önüne seriliyor.
Hiroşima’da müzeyi gezmeye gelen çocuklar, bu konuda yabancıların da ne düşündüklerini öğrenmek için anket yapıyor. İşte benimle röportaj yapan çocuklar.
Japonya’nın dört bir yanından gelen çocuklar, burayı ziyaret ediyor ve anma şarkılarını Sadako’nun anısına ithaf ediyor. Getirdikleri renkli kâğıt süslerini bu anıta taşıyorlar.
Sadako Sasaki adındaki çocuğun hikayesi de tüm çocuklar için adeta bir eğitim oluyor. Hikayesi de şöyle; Sadako Sasaki, Hiroşima’da yaşayan ve 1945’teki nükleer bomba saldırısında yaralanan 2 yaşında bir kız çocuğu. 10 yıl sonra bir tür kan kanseri olan lösemiye yakalanıyor. O dönemde bomba etkilerinden dolayı bu hastalık aynı zamanda atom bombası hastalığı olarak da adlandırıldı. Kız arkadaşı Chizuko bazı origami, (eski Japon katlama kâğıt sanatı) şekillerini onu oyalamak için yapmaya başlar. Ona da eğer bu origami hayvanlarından (bu hayvanlar Turna kuşu) 1000 tane biriktirsen iyileşeceksin der. Ancak Sadako’nun dünyadaki ömrü 644 origami dayanır. Sonra cennete gider ve sonsuza kadar orada uyur.
Lösemiden ölen Sadako için yapılan Anıt
Sadako’nun sınıf arkadaşları, küçük dostlarının ölümünden ötürü çok üzülürler. Bir kampanya düzenlerler. Bu kampanya ile kazandıkları parayla 1958’de Sadako’nun onuruna Hiroşima’daki Çocuk Barış Anıtı’nı yapmışlar.
“Ülke İçin Barış, Dünya İçin Barış” … Diyen çocukların bu sözü bize hemen Atamızı hatırlattı. Onun da dileği buydu. İlkokul çocukları bu merkezde bulunan anıtlar için Origami hayvanları ki bu kuşlar Turna kuşlarıdır. Turna kuşu, sağlığı ve uzun yaşamı simgeliyormuş. Çiçekleri ve süslemeleri yapıp her zaman barış için dua ederler. Bütün gelen çocukların elleri hatta kucakları bu origamilerle doludur.
Hiroşima Barış Anıt Müzesinin içindeki herhangi bir fotoğrafı, gerçekten dehşet verici. Ama bu çocuklar dünyaya barışı yaymak için çok istekliler. Kendi ülkelerinin başına gelenlerin bir daha kimsenin başına gelmemesi için eğitim alıyorlar ve çalışıyorlar.
Hiroshima görülecek diğer önemli yer ise Great Torii anıtı. Tapınaklarda çokça gördüğümüz turuncu kapının dev gibi olanı ve denizin içinde. Aslında suların çekildiği gündüz vaktinde yanına gidilebiliyor ama en güzel zamanı gün batımında yakalamak mümkün.
Hiroşima-jo Kalesi Bu ürkütücü müze ve anıtlarla dolu parkın olduğu alanı gezdikten sonra yürüme mesafesinde “Hiroshima Castle” var. Yine çok yeşil bir yer burası. Değişik ağaçlar güzel kokan çiçekler bol su var. Bir de bu park alanı içinde etrafı gölet ile çevrili kale var.
Savaş olmasın hep böyle ilginç güzel insanlar olsun Hiroşima’da
Sonuç olarak giderken çok çekindiğim bir yer olan Hiroşima beni çok etkiledi. 6 Ağustos 1945 yılından günümüze gelene kadar ve şu zamanda da bir çok yerde savaş var. İsterdim ki geçmiş savaşların bize öğretisi olsun. Ama hala savaşıyor hala insanları birbirine kırdırıyoruz. Hiç ders almıyoruz.
Hiroşima, tom bombasının yerle bir ettiği bir şehir, 70 yıllık bir sürede ayağa kalkmış. Bugünlerde 1 milyondan fazla insanın yaşadığı bir şehir olmuş. Alışveriş mağazaları, üniversiteler, devasa pasajlar, tertemiz nehirler… Burası o atom bombasının atılıp, artık 1 tek ağaç bile yetişmez dedikleri ama yemyeşil olan şehir Hiroşima…
Atatürk’ün de dediği gibi daima “Yurtta sulh cihanda sulh” diyorum.
UNESCO Dünya Mirası kabul edilen “A-Bomb kubbesi”. Burası aynı zamanda bombanın düştüğü yer kabul ediliyor. Hemen altında bulunan eski Valilik Endüstriyel Tanıtım Salonunun kalıntısı bulunuyor. A-Bomba kurbanları için 220.000 kişinin anısına yapılmış bu anıt mezar
Hakan DİKMEN 11 Ağu 2018
Bu köşe yazısı Türkiye’nin en genç gazetelerinden Yeni Birlik‘te yazılmıştır. Eğer köşe yazarının yazısıyla ilgili düşüncelerinizi paylaşmak istiyorsanız aşağıdaki yorum kısmından yazabilirsiniz.
Yeni Birlik Gazetesi’ni Gazete Bayilerinden Temin Edebilirsiniz.