Yücel Feyzioğlu, Türk Dünyası Masallarını kırk yıldır araştırıyor, günümüz Türkçesi ile yeniden kaleme alıyor. 250 milyonluk bir topluluğun Türkçe, kardeş dil ve lehçelerinden binlerce masalı taradı. 600 kadarını masal dünyasına kazandırdı. Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı TÜRKSOY, Türk Dünyası çocuk edebiyatına yapmış olduğun katkılardan dolayı ünlü Kırgız yazar Cengiz Aytmatov’un doğumunun 90. Yılında verilmeye başlanan ödüllerin ilkini bu yıl ona verdi. 13 masal kitabı yeniden basıldı.
Feyzioğlu ile masalın işlevi üzerine konuştuk.
-Masallarınız kimliği gibi duran “Masallar Bize Ne Anlatır’’ kitabını yayımladınız. Neden buna ihtiyaç duydunuz?
Yücel Feyzioğlu: Aslında bu konuyu hem eğitim fakültesi öğrencilerine hem de öğretmenlere birçok ilde konferans olarak verdim. O toplantılarda öğretmenler ve bazı milli eğitim müdürleri “konu çok ilginç. Bunu kitap olarak yazın,” dediler. Hatta Giresun Milli Eeğitim Müdürü Necati Akkurt, “çok kalın olmasın, kolay okunsun. Bir çırpıda öğretmenler konunun önemini kavrasın,” diye öneride bulundu. Öğretmenlerimizin özendirmesiyle böyle bir kitap çıktı.
– Bu kitapta kırk yıldır yaptığın gözlemlerin sonuçlarına dayanarak masalların işlevlerini irdeliyorsun. Genellikle masalların birkaç işlevi bilinir. Dili geliştiren, hayal dünyası kurduran, yaratıcı yeteneği geliştiren işlevleri gibi. Oysa sen bu kitapta masalın 38-40 işlevinden söz ediyorsun. Çok ilginç bulduğum bir işlevi var ki, örneğin: Çocuk Gelişiminde “Sistemli Düşünce”nin Kurulmasına Masalların Yardımı. Sistemli düşünmeyen insan başarılı olamıyor. Çocukta “düşünce” masalla nasıl sistemleşebiliyor?
Yücel Feyzioğlu: Masalın bu işlevini bile on maddede açtım, birinci madde şöyle:
Düşüncenin sistemleşmesi daha bebek doğar doğmaz “gelecek düşüncesi” kaygısıyla başlıyor. Nedir o? Bebek açsa ya da altını ıslatmışsa ağlamaya başlıyor. Altını değiştirip karnını doyurduğunuzda rahatlıyor, gülücükler veriyor. Tam da bu noktada masal devreye giriyor. Yahu bebek ne anlar demeyin sakın. Zihninin en açık olduğu dönemdir. Dili ve dünyayı böyle kavrayacaktır. Buna uygun masallarımız var. Örneğin “Edepsiz Serçe” gibi. Büyüdükçe seviye masalları anlatarak çocukların beyinsel gelişmesini sağlamak gerekiyor. En güzel örneklerden Tavşan ile Aloş- Keloğlan ile Oh’un masalı, Şah Abbas ile Şah Banu gibi Anadolu masalları bu ihtiyacı karşılıyor.
-“Nedensel düşünce”nin gelişmesi de bu maddelerden biri. Hangi masal yardım ediyor?
Yücel Feyzioğlu: Dağıstan’dan En Güçlü Kim? masalı. Herşeyin nedenini araştırma işlevi görüyor.
– Peki Esnek düşünce”nin gelişmesi?
Yücel Feyzioğlu: Bu konuda „Sebep Kılsan Sepette Su Durur” adlı bir Uygur masalımız var. Esnek düşünmeyi ve diyalog yolunu açmayı öğretiyor. Ayrıca diğer maddelerine şöyle sıralayabiliyoruz:
4. “Soyut düşünce”nin gelişmesi: Bu kavramı bir Tatar masalı „Han ile Yılan” nefis bir biçimde somutlaştırıyor.)
5. “Mantıklı düşünce”nin gelişmesi: “Çatal Boynuz” adlı Altay masalımız okul öncesi ve birinci, ikinci sınıf çocukları için bu ihtiyacı karşılıyor.
6. “Planlı düşünce”nin gelişmesi: Türkmen masalı “Tuzaktan Kurtulmak” planlı düşüncenin yerleşmesine bir katkı sağlıyor.
7. “Eleştirel düşünce”nin gelişmesi: Hakas masalı, Bilge kurt, Şaman kurdu devamlı uyararak bu ihtiyacı yerine getiriyor.
8. “Yaratıcı düşünce”nin gelişmesi: “Herşey Oyunla Başladı” masalımız. Artukluların Başmühedisi Cezeri’nin çocukluğu ve onu buluşlara götüren hayatı.
9. “Karmaşık düşünce”nin gelişmesi: Çuvaş masalı ‘’Tuytuy Tupalak’’ ülkenin başına bela olan ejderhayı yenmek için karmaşık yolları denemek zorunda kalıyor.
10. “Sistemli düşünce”nin yerleşmesi: Özbekistan masalı “Papağanın Öyküsü katkı’’ sunuyor. Böylece çocuk büyüyüp beyinsel olarak tam insana dönüşüyor, yaptığı işte sistemli düşünüyor, başarılı oluyor.
İlgili Türk dünyasının masalcısı Feyzioğlu’ndan: Masalın işlevine 10 madde haberiyle ilgili sizde görüşlerinizi yazarak gündeme dahil olabilirsiniz.