Safranbolu’dan Eflani’ye Katır Yolu belgeseli çekimlerinde sohbet ederken söylemiş olduğu bu cümle aklıma kazınmış. Yolların kentlerin belleği oluşu sadece bir cümle değil, gerçek anlamda bir öğreti…
Gerçekten de yollar kentlerin belleklerini oluşturuyor. Öylesine yollar var ki bir zamanlar üzerinden nice insanlar nice hayallerle geçti. Gelinler at sırtında, tüccarlar katırlarla mal satmak için geçi verdiler. Bir yerleşim alanından diğerine giden yollar, bir kalpten diğer kalbe yolculuk gibi. Kalpten kalbe deyince Neşet Ertaş’ı anmadan olmaz: ‘Kalpten kalbe bir yol vardır görülmez / Gönülden gönüle gider yar oy yar oy yar oy yar…’ demişti üstat. Nur içinde uyusun…
Yol, eriyle yoldadır
Yol deyince Yunus Emre’yi de anmadan olmaz. Ne demişti bu kutsal toprakların Yunus’u; Yol, eriyle yoldadır / Yolsuza yoldaş değil… Uzun zamandır eski yollar üzerine çalışıyorum. Bir yerlerde duysam eski bir yol varmış, hemen o yolu yürümek ve hikâyesini dinlemek isterim. Tozman Yolu’da Âşık Veysel’in ölümsüz eserinde olduğu gibi; ‘Uzun, ince bir yol.’ Bilecik’in Sakarya Vadisi’nde buluna şirin ilçesi İnhisar’dan tepeleri aşıp Yenipazar’a ulaşan yol toplamda 16 km’lik bir rota.
Güzergâh
Rotamız Tozman Köyü’nde yaklaşık 500 metre yükseltide başlıyor. Tozman köylülerinin eski yayla yolu olan rotamız dere yatağından yükselerek sürüyor. İçerisinde bulunduğumuz vadi içerisinden akan dere düzensiz akışı nedeniyle köyü su basmaması için beton bariyerlerle set çekili durumda. Vadinin son bulduğu yerde dik patika başlıyor. Yeni yapılan araç yolu bu patikaya iki yerde kesiyor. Tozman Yaylası 1100 rakımda bir yükseltide bulunuyor. Özellikle bahar aylarında filizlenen ekinlerle ve küçük göledinden gelen ördek sesleriyle muhteşem bir yer. Yaylada içilebilir su kaynakları bulunuyor. Yaylanın batı tarafından rotamız üzerinde bir de düden bulunuyor. Bu düdeni de görmeden geçmeyelim.
Tozman Yaylası değil, Tozman Vahası
Rotamız düdenden sonra çok az bir mesafe çıkış şeklinde. Bu rotanın en yüksek noktasını 1128 metreden geçtikten sonra muhteşem bir patika yoldaşlarını bekliyor. Eşine çok az rastlanır bir şekilde Döş Kayası’nın altından inen taş döşeme yol büyüleyici. Devasa ıhlamur ağaçları, sarmaşıklar ve fındık ağaçlarının altından geçen rotanın eşi benzeri yok. En azından ben görmedim. İçerisinde bulunduğumuz bu bölgenin ismi Döş Kayası. Döşün kelime anlamı ‘göğüs.’ Gerçekten de uzaktan bakıldığında kaya kütlesi insan vücudunun göğüs bölgesi gibi duruyor.
Döş Kayası’nda kalbimi bıraktım
Döş Kayası’nın kaya yapısı dikkatli incelendiğinde kayanın içerisinde oyukların olduğu görülecektir. Bu oyuklardan bir dönem suların aktığını düşünüyorum. Tozman Yolu; Bilecik Valiliği’nin doğa turizm projesi kapsamında şimdiye kadar hiçbir gezginin yürümediği bir kültür rotası.
Yeni bir rota, yeni bir fabrika
Sırtçantam ekibi olarak yaklaşık 15 günlük bir çalışma ile yolun Döş Kayası bölümünü yürüyebilir hale getirdik. Sarmaşıkları temizledik, rotanın üzerine düşen ağaçları kenara aldık ve yol boyunca uzanan taşları yerlerine koyup yolu eski haline getirdik. Bu yapılma sürecinde Yenipazar Kaymakamlığı’ndan ve Yenipazar Belediyesi’nden çok büyük destekler aldık. Bu yol ile Yenipazar, İnhisar ve Gölpazarı bölgesine yeni bir fabrika kurmuş olduk. Bugünden sonra, yeni kurulan bu kırsal turizm hamlesine üst yapılaşma gerekiyor. Bilecik Valiliği’nin Sırtçantam ekibine verdiği yetki ile gerçek anlamda bir fabrika kurmuş olduk. Sürdürülebilir bir turizm anlayışı ile bu fabrikayı işletecek olan bölge halkıdır. Eğer bölge halkı bu topa girmezse yeni bir kırsal turizm hamlesinden bahsedemeyiz.
Bilecik’in yeni ekoturizm hamlesi
Yine aynı bölgede (İnhisar, Yenipazar ve Gölpazarı) Kırka Yolu isimli bir rota daha hazırlamıştık. Hem doğal hem de kültürel anlamda işaretlemiş olduğumuz bu rotaların dünyanın her tarafından çok sayıda ziyaretçi alabileceğini düşünüyoruz. Aslında Bilecik’in yeni ekoturizm hamlesinin temelini atıyoruz: İnsan elinin çok az değdiği ve insani ilişkilerin hala samimi kalabildiği bir coğrafyada, Sakarya Havzası’nın doğusunda, Köroğlu Dağları’nın en batı ucunda, İnhisar, Yenipazar ile Gölpazarı arasında, doğanın doğa, insanın Anadolu olarak kaldığı bu coğrafyada…
Yolun sonu Yenipazar
Döş Kayası’nı geçtikten sonra yolumuz Gümele Yolu’nun sapağından Süzmen Barajı yolu ile Yenipazar’a (632 m yükselti) ulaşıyor. Yenipazar bu yolun sonu gibi gözükse de, aslında başka bir yolun başlangıcı. Yenipazar’da belediyeye ait bir tesis var. Temiz bir otel, uygun fiyata kalınabilir. İlçede iki lokanta var yemekleri çok leziz. Toplamda da 5 kahvehane ile 12 tane de bakkal bulunuyor. İlçenin toplam şehir nüfusu 1016 kişi. Köylerle birlikte toplam nüfus 2976 kişilik bir eski yerleşme. Ekip olarak Yenipazar’da (Kırka) çocukluğumun Karadeniz’inde yaşadığım samimiyeti buldum…
Dervişlik Dedikleri
Dervişlik dedikleri
Hırka ile taç değil
Gönlün derviş eyleyen
Hırkaya muhtaç değil
Hırkanın ne suçu var
Sen yoluna varmazsan
Vargıl yolunca yürü
Er yolu kalmaç değil
Dirsin Şeyh’in aşkına
Yalın ayak başı açık
Er var dirlik dirlikmiş
Yalın ayak aç değil
Durmuş marifet söyler
Erene Yunus Emrem
Yol eriyle yoldadır
Yolsuza yoldaş değil
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
İsmail ŞAHİNBAŞ 21 Eki 2018
Bu köşe yazısı Türkiye’nin en genç gazetelerinden Yeni Birlik‘te yazılmıştır. Eğer köşe yazarının yazısıyla ilgili düşüncelerinizi paylaşmak istiyorsanız aşağıdaki yorum kısmından yazabilirsiniz.
Yeni Birlik Gazetesi’ni Gazete Bayilerinden Temin Edebilirsiniz.