Türkiye’nin harekat için gün saydığı bir süreçte ABD Başkanı Trump’ın ‘çekiliyoruz’ hamlesi Suriye’nin kuzeyinde bütün dengeleri değiştirdi. Üç yılı aşkın bir süredir ABD liderliğindeki IŞİD karşıtı koalisyonun silahlandırdığı YPG yeni durum karşısında Rusya ve Şam ile masaya oturdu. PYD/YPG Şam’ın 11 maddelik talep listesine 10 madde ile yanıt verdi. Yeni ititfakın en önemli gündemi Türkiye’ye karşı birlik olmak.
12 Aralık Çarşamba günü Ankara’da Savunma Sanayii toplantısında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sözleri Suriye’de yeni bir dönemin de kapısını araladı. Erdoğan uzun süredir hazırlığın yapıldığı Fırat’ın doğusuna harekatın çok yakın bir süre içinde başlayacağını duyurduğunda bu sözleri bütün dünya medyasında yankılandı. Başkentleri kırmızı alarma geçiren bu açıklamadan iki gün sonra 14 Aralık Cuma günü ABD Başkanı Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan tarihi bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Bu görüşmenin ardından Trump bütün dünyayı şaşırtan hamlesini yaptı ve Suriye’den tamamen çekileceklerini duyurdu. ABD Başkanı’nın bu sürpriz hamlesi herkesi şaşırtmıştı zira yakın bir süre öncsine kadar dönemin Savunma Bakanı Jim Mattis, Suriye özel temsilcisi James Jeffrey, yine sonradan istifa eden IŞİD Karşıtı Koalisyon özel temsilcisi Brett McGurck ABD’nin Suriye’den daha uzun süre çekilmeyeceğini duyuruyordu. Bu hamle Türkiye açısından olduğu kadar ABD’nin himayesinde Suriye’nin kuzeyinde hakimiyet kuran PYD/YPG için de büyük bir sürpriz oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan 21 Aralık’ta “Yeni gelişmeler ışığında harekatı bir müddet erteliyoruz” derken Ankara ve Washington arasında yoğun bir trafik başladı. Çekilmeden doğacak boşluğun İran ve Suriye tarafından doldurulmasını istemeyen ABD ve Türkiye bu nedenle bu işin koordinasyonu ve kapsamı üzerinde çalışmaya başladı. Türkiye’nin uzun süredir ‘İstenmeyen adam’ gözüyle baktığı McGurk ve Mattis istifa ederken Trump yeni bir adım daha atarak Suriye’nin kuzeyine ‘güvenli bölge’ kurulabileceği mesajını verdi. Bu ikinci adım zaten kaotik olan ortamı daha da karıştırdı.
Sahanın diğer ayağında da yeni duruma yönelik ittifak görüşmeleri masaya yatırıldı. ABD önderliğindeki koalisyon güçlerinin büyük bir yaptırım yaptığı 3 yıl boyunca IŞİD ile savaşta ciddi bir silah gücü ile donattığı YPG/PYD de Şam ve Moskova ile masaya oturdu. Türkiye’nin ilk adımda büyük bir yığınak yaptığı Menbiç’e Suriye ordusu davet edilirken Rusya ordusu da Menbiç sınır hattında YPG ile birlikte devriyelere başladı. Şam ve PYD arasında da Haseke, Ayn İssa ve Menbiç’te yapılan görüşmelerde yeni ittifakın yol haritası oluşturulmaya çalışıldı. Moskova’dan yapılan açıklamalarda da görüşmelerin olumlu olduğu vurgulanarak “ABD’nin çekileceği alanlara Suriye ordusu girmelidir” denildi. Şam ve PYD/YPG arasındaki görüşmelerde elini ilk açıklayan Esad yönetimi oldu. Şam’ın masaya sürdüğü 11 maddelik talep listesinde ‘özerk yönetime’ göz kırpılırken YPG’nin de ordu içine alınması kabul edildi. Merkezi otoritenin daha güçlü olduğu 11 maddeye PYD/YPG de kendi 10 maddelik listesi ile yanıt verdi. Bu listede ise güçlü bir federatif yapı, YPG’nin sınır birliği olarak Suriye ordusu içine alınması, merkezi Meclis’te federatif temsil gibi haklar ön plana çıktı. İki tarafın hala masada pazarlıklarını sürdürdüğünü kaydeden yerel kaynaklar görüşmeleri şu ana kadar sadece izlemekle yetinen Moskova’nın da dahil olabileceğine dikkat çekiyor. Zira özellikle PYD tarafın bu anlaşmada Rusya’nın garantör olması gerektiği konusunda ısrarlı. ABD ve IŞİD karşıtı koalisyon güçlerinin de yakından takip ettiği görüşmelere şu ana kadar müdahale etmediği hatta yer yer desteklediği de gelen bilgiler arasında. –İSTANBUL
IŞİD’İ RUSYA VE İRAN İÇİN Mİ VURUYORUZ?
ABD Başkanı Donald Trump, Suriye’de çok az sayıda IŞİD mensubu kaldığını ifade ederek, “Rusya, İran, Suriye, Irak ve diğer ülkeler için IŞİD’lileri öldürüyoruz. Artık bir noktada kendi insanımızı eve getirmek istiyoruz” dedi. ABD Başkanı Trump, Suriye’nin Münbiç ilçesindeki bombalı saldırıda hayatını kaybeden Amerikalıların aileleriyle görüşmek üzere Beyaz Saray’dan ayrılırken Suriye’deki son duruma ilişkin açıklamalarda bulundu. Saldırıda ölen Amerikalıların aileleriyle görüşmenin kendisi için zor bir durum olduğunu belirten Trump, IŞİD’i mağlup etmelerinin önemine vurgu yaptı. Görevi devraldığında Suriye’de IŞİD’in birçok yerde etkin olduğunu kaydeden ve kendi yönetiminin terör örgütüne karşı ciddi bir başarı kazandığını savunan Trump, şunları söyledi: “Peki biz kimin için IŞİD’lileri öldürüyoruz? Rusya’nın, İran’ın, Suriye’nin en kötü düşmanı IŞİD. Dolayısıyla bizimle her zaman aynı fikirde olmayan insanlar için IŞİD mensuplarını öldürüyoruz. Ayrıca Esed’e de büyük bir iyilik yaptık.” Suriye’de IŞİD’i yüzde 99 oranında yok ettiklerini öne süren Trump, son üç haftada örgüte karşı ciddi saldırılar gerçekleştirdiklerini hatırlattı. Trump, “Rusya, İran, Suriye, Irak ve diğer ülkeler için IŞİD’lileri öldürüyoruz. Artık bir noktada kendi insanımızı eve getirmek istiyoruz. Bunu seçim kampanyamdan bu yana söylüyorum” ifadelerini kullandı.
PYD/YPG’NİN TALEPLERİ
1-Suriye’nin toprak bütünlüğü.
2-Suriye’deki sistemin demokratik cumhuriyet olması, Özerk Yönetim’in bu sistemin bir parçası olması.
3-Özerk Yönetim temsilcilerinin Şam merkezî parlamentosunda yer alması.
4-Suriye bayrağının yanında özerk yönetimlerin bayraklarının bulunması.
5-Özerk yönetim bölgelerindeki diplomatik çalışmaların Suriye halklarının çıkarına ters olmayan, anayasal bir çerçevede yürütülmesi.
6-Suriye’nin sınır savunmasında sorumlu olan Demokratik Suriye Güçleri’nin (DSG) Suriye ordusunun bir parçası olması.
7-Özerk yönetim bölgelerinde İç Güvenlik Güçleri’nin bölge meclislerine göre, Suriye anayasası çerçevesinde çalışma yürütmesi.
8-Özerk yönetim bölgelerinde anadil eğitim dilidir. Suriye’deki resmi dil ise Arapçadır.
9-Özerk Yönetim bölgelerinde tarih, kültür, dil, edebiyat ve ilgili fakültelerdeki eğitimin, o bölgenin diline göre olması.
10-Suriye’nin doğal zenginliklerinin adil bir şekilde paylaşılması.
ŞAM’IN LİSTESİ
1-Suriye üniter yapısı olan, uluslararası sınırları tanınan ve Şam’ın başkenti olduğu merkezi bir devlettir.
2-Seçilmiş Devlet Başkanı olan Beşşar Esed, tüm Suriyelilerin başkanıdır.
3-Doğal zenginlikler, tüm Suriyeliler için ulusal bir zenginliktir.
4-Dış politika ve uluslararası platformlardaki karar mekanizması da dahil olmak üzere Anayasa’da kayıtlı olan ülkenin genel politikası tanınır.
5-Birleşmiş Milletler (BM) uyarınca, Suriye Arap Cumhuriyeti’nin resmi bayrağı tek bayrak olarak tanınır.
6-Kürt tarafı, devletin tek ordusunun varlığını tanır ancak Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) bu ulusal ordunun içinde olmasına ilişkin müzakere yapılabilir.
7- Anayasa değişikliği uyarınca olağanüstü hal yasası yürürlükten kaldırılmalı ayrıca uzlaşmacı anayasa, parti yasası ve bağımsız bir yargının yolunu açacak olan anayasal reformlar yapılmalıdır.
8-Şam öz yönetimi tanımalıdır.
9- Kürt halkına yönelik bütün ayrımcı uygulamalar kaldırılmalıdır.
10- Süryani, Türkmen, Arap ve diğerleri gibi Kürtler de Suriye halkının önemli bir bileşeni olarak tanınmalıdır.
11- Kürt bölgesi de dahil olmak üzere tüm bölgeler için mali bütçe belirlenmelidir.
Kürtler Moskova’ya Şam’ın “Kürtlerin özerkliğini kabul etmesini sağlama” çağrısında bulundu..