Belediyeler ucuz meyve ve sebze satışı için harekete geçti. İstanbul ve Ankara’da satış için yaklaşık 80’den fazla nokta kurulacak. Tarım Kredi Genel Müdürü Fahrettin Poyraz, satılacak ürünleri çiftçilerden almaya başladıklarını belirtti. Tarladan alınan ürünlerin üzerine kâr koyulmayacak, sadece nakliye masrafı eklenecek.
Sebze meyve fiyatlarındaki fahiş artışı önlemek amacıyla hayata geçirilecek tanzim satış için harekete geçildi. Hazine Bakanlığı konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Büyükşehirler başta olmak üzere bu fahiş operasyonu yapan iradenin oluşturduğu fiyat artışlarını engellemek için üreticiden tüketiciye kadar bu zinciri maliyetini de yönetecek şeklide, bu çerçevede önümüzdeki hafta ilk etapta İstanbul’da 50, Ankara’da 30’dan fazla noktada başlayacak şekilde, hakiki değerinde olacak şekilde süreci başlatacağız.” Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği (Tarım Kredi) Genel Müdürü Fahrettin Poyraz, belediyelerin tanzim satış mağazalarında satılacak ürünleri çiftçilerden almaya başladıklarını vurguladı. Poyraz, şöyle konuştu: “Bu konuda çalışmalarımız başladı. Üreticiden alabildiğimiz kadar makul fiyata alıp bu ürünleri dağıtımın noktasındaki belediyenin yetkililerine teslim edeceğiz. Özel sektör mantığıyla düşünmediğimiz için buna hemen hemen hiç kâr koymayacağız. Bu işlerle her aracı kendi karını eklediği için, ne kadar aracı olursa fiyat da o kadar artar. Biz üreticiden aldığımız fiyata sadece nakliyesini ekleyeceğiz. Bir tarafta üreticimiz olacak diğer tarafta satış yapacak yetkililer olacak. Poyraz, çiftçiye ürünlerini Tarım Kredi’ye satmaları için zorlama yapılmayacağının altını çizerek “Biz zaten piyasadayız. Geçen sene çiftçilerden 800 milyon liralık ürün almışız. Hububat ve bakliyat ağırlıklı olarak gerçekleştirdiğimiz işi, şimdi önceden kısmi olarak yaptığımız yaş sebze meyvede de sürdüreceğiz. Piyasada hangi ürüne ihtiyaç varsa sezonuna göre temin edip göndereceğiz” değerlendirmesinde bulundu. Tarım Kredi yetkililerinin yaş sebze meyve alımı konusunda çalışmalara devam ettiğine dikkati çeken Poyraz, “Sistem çok kısa süre içerisinde işlemeye başlayacak” dedi.
İHALE ALANLAR PİYASAYI YÜKSELTİYOR
Fahrettin Poyraz, Tarım Kredi olarak Kredi Yurtlar Kurumu ve Milli Savunma Bakanlığına ürün verdiklerini de anımsatarak, kamu kurumlarının ciddi manada gıda alımı yaptıklarını ve bunun da tartışılması gerektiğini söyledi. Kamu kuruluşlarına gıda temini yapmak için ihaleyi alan firmaların piyasayı etkilediklerine işaret eden Poyraz, “Firmalar kamu ihalesine girdiği zaman milyonlarla ifade edilen rakamlarla piyasadan mal çekmek zorunda kalıyor. Halbuki biz bir ihale olmadığı için, o günkü borsa fiyatları neyse kamu kurumlarına o fiyatlarından verebiliyoruz. Burada enflasyonist bir baskı oluşturmuyoruz. Kamu kurumlarının gıda alımlarında da kooperatiflerin devreye girmesi lazım. Yani kooperatiflerin üreticiden aldığı, işlediği veya işlettiği ürünleri de bu anlamda sisteme dahil etmek lazım” diye konuştu.
KOMİSYONCU EN FAZLA YÜZDE 10 ETKİLENİR
Hal dışında perakende olarak sebze-meyve piyasasının etkilenmeyeceğini savunan İzmir Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği (İZKOMDER) Başkanı Orhan Doğan “Sebze- meyve fiyatları, tanzim satış noktaları açılarak ucuzlayacaksa açılsın. Bizi en fazla yüzde 10, yüzde 20 oranında etkiler. Şu anda perakende olarak satılan sebze- meyvenin sadece yüzde 30’u halden geçiyor. Yüzde 70’i hal dışında satılıyor. Hal dışında satılan sebze- meyveler direkt üreticiden alınıyor. Pazarcı olsun, market olsun, yeni yasayla direkt üreticiden mal alma imkanına sahipler. Arada herhangi bir komisyoncu yok. Mevcut hallerde üretici malını gönderiyor. Onlar da üreticinin malını komisyon karşılığı satıyor” diye konuştu.
‘YA SATARSIN YA ÇÜRÜR’ DEVRİ BİTİYOR
TBMM, Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Başkanı Yunus Kılıç, büyük zincir marketleri ile tüccarların, köylünün bu durumunu fırsata çevirdiğini söyledi. “Ya istediğim fiyattan satarsın ya da ürünün çürür” tehdidi ile ürünü ucuza aldığını kaydeden Kılıç “Çiftçi ürününü düşük fiyattan satmaya mecbur bırakılıyor. Piyasayı elinde tutan bu fırsatçılar, üreticileri ve tarla sahiplerini gübre, tohum ve ilaç desteği ile önceden tekelleri altına alıyor. Sistemini bu şekilde kuran büyük tüccar ve zincir marketler, üreticileri kendilerine mahkum bırakıyor. Bu sisteme giremeyen üreticiler de işçi bulmakta zorlandıkları için ürünlerini ucuza satmak zorunda kalıyorlar” ifadesini kullandı.