Fransa’da Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un otomatik vergi getirerek akaryakıta yaptığı zamlara yönelik 17 Kasım’da patlak verip durdurulamaz hal alan Sarı Yelekler protestolarına çözüm aranıyor.
Haftasonu taşradan Paris’e gidip eylem yapan Sarı Yelekler, uzmanlar tarafından ‘işe gitmek için araba kullanmak zorunda olanlar, araba alabilecek kadar üstte, ama akaryakıt zammı yüzünden o arabaya mazot alamayacak kadar aşağıda bulunanlar’ diye tanımlanıyor. Heterojen bir kitle olan Sarı Yeleklerle ilgili hem Macron cephesi hem de cumhurbaşkanlığı seçiminde yendiği aşırı sağcı rakibi Marine Le Pen’in cephesi çare arayışında.
Dün hükümet sözcüsü Benjamin Griveaux, olaylarla başa çıkmak için olağanüstü hal (OHAL) ilan edilebileceğini söylerken, polis sendikalarından da protestoculara müdahale yetkisinin artırılabilmesi için OHAL ilan edilmesi çağrısında bulundu. Ama bugün İçişleri Bakan Yardımcısı Laurent Nunez OHAL ihtimalini dışladı. Dün Elysee Sarayı’nda düzenlenen kriz toplantısında OHAL’in ele alınmadığını belirten Nunez “Pek çok seçenekten biri, ama şimdilik masada değil” dedi.
Akaryakıt vergisinden geri adım atmayan Macron, Elysee Sarayı’ndaki kriz toplantısında Başbakan Edouard Philippe’den hem Sarı Yelekler hem de muhalefet partilerinin liderleriyle görüşmesini istedi.
Paris’i üst üste üç haftasonu savaş alanına çeviren protestoların ardından, Polonya ziyaretini iptal eden Başbakan Philippe, bugün ilkin büyük siyasi partilerin liderleriyle biraraya geldi. Onların Macron’un krize yaklaşımıyla ilgili eleştirilerini dinledi.
Sosyalist Parti lideri Olivier Faure, protestoların asli sebebine parmak bastı. Macron’un zenginler için kaldırdığı servet vergisini geri getirmesi, emekçi kesimleri vuran akaryakıt zammını ise geri çekmesini talep eden Faure, “Yöntem değişikliği istiyoruz. Olimpos Dağı’ndan inilmesi lazım” dedi. Böylece Macron’un Jüpiter lakabına ve ‘küstah, kibirli’ diye eleştirilmesine atıf yaptı.
Sarı Yeleklerin net bir liderliğinin olmamasının da etkisiyle hükümetin protestocularla nasıl görüşeceği ilk etapta netlik kazanmadı.
Protestocuların kayda değer kısmı kendi seçmen kitlesinden olan Marine Le Pen, akaryakıt vergisinden geri adım talep ederken meclisin feshini istedi. Parlamentonun alt kanadı meclis, en son 21 yıl önce feshedilmişti.
Aşırı sağcı partisi Ulusal Cephe’nin adını Ulusal Birlik olarak değiştirmiş olan Le Pen, Fransa’nın yıllardır görülmedik boyutta şiddet maruz kaldığını, Macron’un tepki vermekte yetersiz kaldığını, artık harekete geçmek gerektiğini savunarak şunları söyledi:
“Nispi temsil sisteminin hayata geçirilmesi lazım. Bunun için de meclis feshedilip yeni nispi temsil sistemiyle seçimlere gidilmeli.”
‘En demokratik’ seçim sistemi kabul edilen nispi temsilde seçmen yelpazesi adil şekilde meclise yansır, partiler oyları oranınca milletvekili çıkarır, değişik fikir ve siyasi görüşler parlamentoya girer.
Radikal solcu parti Başkaldıran Fransa’nın lideri Jean-Luc Melenchon da Le Pen gibi akaryakıt vergisinden geri adım talep ederken meclisin feshini ve erken seçime gidilmesini istedi.
Macron’un 2017 sonunda mazottan alınan vergiyi artırmasıyla 2018 başından beri mazot fiyatları yüzde 23 oranında yükseldi. Üstüne üstlük petrol fiyatları da yüzde 15 arttı. Ocakta yeniden vergi alınmasıyla fiyatlar daha da tırmanacak.
Fransız petrol devi Total ise protestoların akaryakıtın depolanması ve dağıtılması sürecini etkilediğini duyurdu.
Total sözcüsüne göre protestocular, ablukaya aldıkları 11 akaryakıt deposuna erişimi engelliyor, bu yüzden 75 benzin istasyonunda yakıt kalmadı. Total’in Fransa çapında 2200 benzin istasyonu bulunuyor.