Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kritik Moskova ziyaretinden İdlib için çözüm mesajı çıkmadı. Rusya destekli Esad ve İran güçlerinin büyük bir saldırı dalgası başlattığı bölgedeki yüksek tansiyonu düşürmek için Rusya lideri Putin ile bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan görümesinde tarafların kendi pozisyonunu koruduğu gözlemlendi.
Yaklaşık bir buçuk saat görüşen iki lider daha sonra kameralar karşısına geçti. Kısa açıklamalar yapan Erdoğan ve Putin birer soru kabul etti.
Moskova Jukovskiy Uluslararası Havaalanı’ndaki baş başa görüşmenin ardından sözü ilk alan Putin türkiye ile bir çok alanda ortak hareket ettiklerini söyleyerek “Bu yıl içinde sayın Cumhurbaşkanı’nın ilk gelişi değil.
Eylül ortasında Ankara’ya geleceğiz. Astana garantörleri olarak toplantı gerçekleştireceğiz. Suriye krizinde en etkili çalışan formatlardan biri Astana süreci. Sayın Erdoğan ile Suriye anayasa komitesinin oluşturulması ve çalışmalara başlaması konularını ve Libya’yı da görüştük” dedi.
Putin’in ardından konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan İdlib’e rejim saldırıları sonucu mayıs ayından bu yana yüzlerce sivilin öldüğünü yüzbinlercesinin de evlerini terk etmek zorunda kaldığını anlattı. 3.5 milyon Suriyelinin insani bir felaketle karşı karşıya olduğunu söyleyen Erdoğan şöyle devam etti: “Rejimin terörizmle mücadele bahanesiyle sivillere ölüm yağdırması kabul edilemez.
Sivilleri hedef alan saldırlar radikal unsurları da kışkırtmaktadır. Meşru müdafaa hakkımız özellikle sınırlarımız boyunca bizi müdafaaya sevk etmektedir. Ülkemizin bu konudaki kararlılığını değerli dostum Putin’e de ifade ettim. İdlib’de Astana ruhuna uygun hareket etmeliyiz.
Soçi Mutabakatı ile üzerimize düşen sorumlulukları ancak rejimin saldırılarına son verilmesiyle yerine getirebiliriz. (Rejimin saldırıları) Özellikle sınırlarımız boyunca bizi müdafaaya sevk etmektedir ve gereken adımları gereken durumda atmak durumundayız. Anaysa komitesinin ilanını en kısa sürede yapmak istiyoruz. Bugüne kadar Suriye’nin istikrarı için değerli dostumla önemli adımlar attık. Gayemiz akan kanın durması Suriye’nin huzur ortamına bir an önce kavuşmasıdır.”
ABD ile devam eden güvenli bölge görüşmelerinin sorulması üzerine de Erdoğan şunları söyledi: “Tabi ki o konuyu da görüşme fırsatımız oldu. Bize verdikleri sözleri bir an önce yerine getirmelerini kendilerinden istiyoruz. Terör örgütlerinin bir an önce bölgeyi terk etmelerini istiyoruz. Güvenli bölge sözünün yerine getirilmesini istiyoruz. Türkiye’ye yönelik tacizler devam ettiği sürece eli kolu bağlı durmamız mümkün değildir. Sözler yerine getirilmezse planlarımız hazır. Sayın başkana da (Putin’e) bunu anlattım.”
Putin ise aynı soruya şu yanıtı verdi: “Özellikle mülteciler konusunda Türkiye üzerine çok büyük bir yük almış durumda. Şunu da farkındayız Türkiye kendi güney sınırlarını kontrol altına almak istiyor. Biz de şundan yola çıkarak hareket ediyoruz. Güney sınırında güvenli bölgenin oluşturulması Suriye’nin bütünlüğü açısından da önemli. Dolayısıyla bizim de desteklediğimiz bir şey bu.”
Fuarda Su-35 ve Su-57 uçaklarının da incelediklerini anlatan Putin “SU35’ler konusu özellikle görüşüldü. Ve belki de yeni bir uçağın geliştirilmesinden söz edildi. Birçok şeyin Türk partnerlerimizin ilgisini çektiğini gördük. Su-35 uçağı konusunda ortak çalışmalar yürütülebilir. Su-57 üzerinde de işbirliği yapılabilir. Ortak üretim için de potansiyelimiz var. –
BU UÇUYOR MU?
Cumhurbaşkanı, Rusya lideri Putin’le birlikte gittiği Uluslararası Havacılık Fuarı MAKS-2019’da beşinci nesil Rus savaş uçağı SU-57’yi inceledi. Erdoğan inceleme esnasında uçağı işaret edip “SU-57 bu mu? Bu şimdi uçuyor mu?” diye soruyor. Putin de soruya, “Uçuyor, size bugün göstereceğiz” cevabını veriyor. Ardından Erdoğan esprili bir biçimde “Bundan mı alacağız?” sorusunu yöneltiyor. Rusya lideriyse bir an duraksadıktan sonra, “İstiyorsanız alabilirsiniz” diyor. Fuarı birlikte gezen ve uçakları inceleyen liderler birlikte dondurma da yedi. İki liderin bir dondurma standındaki samimi diyaloğu Rus basınının gözünden kaçmadı. Rus gazeteci Dmitry Smirnov’un Twitter’da paylaştığı görüntülerde, Erdoğan dondurmayı seçtikten sonra Putin’e dönerek “Benim parayı da ödüyorsun, değil mi?” diye soruyor. Smirnov’un aktardığı üzere Putin de “Ben ödeyeceğim, siz misafirsiniz” diyor.