Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Zooloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Akıner öncülüğündeki ekip, 3 yıl önce Doğu Karadeniz Bölgesi’ni kapsayan Aedes türü sivrisineklerle ilgili araştırma projesi hazırladı. Rektörlük, Avrupa Birliği’nin (AB) çeşitli fonları ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) tarafından desteklenen projelerle Rize, Trabzon ve Artvin’de saha çalışması yaptı. Bu çalışmada, Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) küresel çapta acil durum ilan ettiği Brezilya’daki Zika virüsü salgınına neden olan 2 Aedes türü sivrisinek tespit edildi.
Sağlık Bakanlığı’nın koordinesinde oluşturulan ekip, sivrisinek türleri ile ilgili kontrol ve ilaçlama mücadelesi başlattı. Son 2 yılda yayılım alanı genişleyen sivrisinek türleri için Rize, Trabzon ve Artvin’de birimler oluşturuldu. İl Sağlık Müdürlükleri bünyesindeki ekipler özellikle atık otomobil lastiklerinin içindeki su birikintilerinde üreyen larvalar ile ergen sivrisineklere yönelik ilaçlama mücadelesi gerçekleştirdi.
Yüzde 80 kontrol
Etkin mücadele ile sivrisinek popülasyonlarının hızla yayıldığı tespit edilen alanlarda yüzde 80’e yakın oranda yayılma durduruldu. Ekipler, farklı alanlardan topladıkları larva ve ergen sivrisineklere yönelik virüs taraması gerçekleştirdi. Laboratuvar ortamında gerçekleştirilen taramalarda, sivrisineklerde Zika ve insanlarda ciddi hastalıklara neden olabilen herhangi başka bir virüs türüne rastlanmadı.
Projenin başında bulunan Doç. Dr. Akıner, vatandaşlara alınacak önlemler konusunda şu uyarılarda bulundu: “Evlerinin önünde su dolu kap ya da içerisine su dolabilecek atık materyal bırakmamalılar. Teleferiklerin vagonunu durdurmak için kullanılan lastiklerin içine su biriktirilmemesi gerekiyor. Bunlar potansiyel üreme alanları. O nedenle bu konularda daha dikkatli olursak kendimizi ya da bölgemizi tehlikeden uzak tutmuş oluruz. Bu sivrisinekten mücadele sonucunda da kurtulma şansımız yok. Dünya üzerinde bunun pek çok örneği var. Bir bölgeye girip yayılmaya başladığı andan itibaren yüzde 100 başarıya ulaştırmak mümkün değil. Ama sivrisinekle mücadeleyi belli bir orana kadar başarabilmemiz mümkün. Hastalık taşıyan insanların bu sivrisineklerle temasa girmemesi lazım.”
Rusya’dan uyarı
Rusya İnsan Sağlığı ve Tüketiciyi Koruma Kurumu (Rospotrebnadzor), Türkiye’ye gidecek vatandaşlarına yönelik uyarılarda bulundu. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: Türkiye Sağlık Bakanlığı’na göre, sahil bölgelerindeki Artvin, Rize ve Trabzon kentlerinde Zika virüsü taşıyan sineklere rastlandı. Geçen yıl Küba’ya seyahat ettikten sonra Türkiye’ye dönen dört kişide Zika virüsüne rastlandı. Sineklerin ülkenin orta kısımlarına ve Karadeniz’in kuzey sahillerine de yayılabileceği belirtildi. Türkiye’ye tatil planı yapmayı düşünenler tüm bu koşulları göz önünde bulundurmalı ve gerekli tedbirleri almalı.”