İç savaştan kaçan 4 milyona yakın Suriyelinin sığındığı İdlib’te çatışmalar durmuyor. Ankara’nın Moskova ile yaptığı yoğun trafiğe karşın Şam yönetimine bağlı askeri güçler sağlanan geçici ateşkeslere de uymuyor. 17 Eylül’de 2018’de Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya lideri Putin’in Soçi’de imzaladığı anlaşma ile sağlanan çatışmasızlık bölgesinin sınır hattında 20 günü geçen çatışmalarda Şam yönetimi şu ana kadar 100 kilometrekarelik bir bölgeyi ele geçirmiş durumda.
İdlib’e yönelik saldırılar aslında25 Nisan’da başlamıştı. 6 Mayıs’ta Rusya’nın resmen duyurduğu hava harekatıyla başlayan İdlib saldırılarında 400 bine yakın sivil de yerlerinden oldu. BM “Yüzyılın en büyük dramı olabilir” uyarısıyla tüm taraflara derhal ateşkes çağrısı yaparken Ankara ve Moskova hattına da yoğun diplomasi trafiği yaşanmıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya lideri Putin telefonda görüşmüş, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ile Rus mevkidaşı Şoygu da yine İdlib’i konuşmuştu. İki ülke arasında İdlib için bir çalışma grubu kurulmasına karar verilmişti.
Türkiye’nin bu girişimiyle kısa süreliğine sağlanan ateşkesler ise Şam yönetimi tarafından defalarca ihlal edildi.
Rusya’nın hava desteği ile saldırılarını 6 Mayıs’tan itibarın saldırılarını yoğunlaştıran Suriye ordusu ve müttefikleri Hama-İdlip çatışmasızlık bölgesi sınır hattında bazı ilerlemeler sağlamıştı. İki ateşkesin de ihlal edilmesinin ardından İdlib’te bir araya gelen tüm silahlı muhalif güçler ortak operasyon odası kurarak karşı saldırıya geçmişti. Bu büyük karşı saldırıyla Şam yönetiminin ele geçirdiği en büyük ve önemli merkez Kefrenbil kasabasını yeninden kontrol altına almıştı.
Muhaliflerin karşı saldırısıyla gerileyen Suriye ordusu havadan ve karadan dört gün boyunca bomba yağdırdığı kasabayı dün yine işgal etti.
Savaş uçaklarının, “İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi” sınırları içindeki sivil yerleşimlere dün gece saatlerinde düzenlediği hava saldırılarında 6 sivil yaşamını yitirdi.
Sivil Savunma kaynakları, 25 Nisan’dan bu yana yapılan saldırılarda en az 210 sivilin yaşamını yitirdiğini, 515’ten fazla sivilin yaralandığını belirtiyor.
17 Eylül 2018’den bu yana ateşkesi ihlal ederek gerçekleştirilen saldırılarda 553 binden fazla sivil yerlerinden edildi.
FOSFOR BOMBASI KULLANILDI İDDİASI
Suriye ordusu ve müttefiklerinin “İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi”ne dün gece saatlerinde kullanımı yasak “beyaz fosfor” bombasıyla saldırdığı iddia edildi. Yerel kaynakların iddialarına göre, Suriye ordusu,İdlib’in güneyindeki Han Şeyhun ilçesi ve Abidin köyüne beyaz fosfor bombasıyla saldırı düzenledi. Beyaz fosforun, silah olarak kullanımı uluslararası savaş hukukuna göre yasak. Soluma yolu ile vücuda alındığında zehirleyen fosfor, daha çok yüksek yanma reaksiyonuyla nefes darlığına yol açarak beyin ile akciğerlerde ağır hasara ve ölüme sebep oluyor. Geçtiğimiz hafta içinde açıklama yapan ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus “Suriye’nin kuzey batısında bir klor gazlı saldırı dahil, Esed rejimin kimyasal silah kullanımına yeniden başlayabileceğine ilişkin işaretler görmeye devam ediyoruz. Bu olayla ilgili bilgi toplamaya devam ediyoruz ancak Esed rejimi kimyasal silah kullanırsa ABD ve müttefiklerinin hızlı ve uygun bir yanıt vereceğine dair uyarımızı tekrar ediyoruz” ifadelerini kullanmıştı.
TSK’nın 12 gözlem üssü var
Halihazırda iç göç ile nüfusu yaklaşık 4 milyona ulaşan İdlib’in merkezi, Mart 2015’te muhaliflerin kontrolüne geçti. İdlib, rejimin en yoğun hedef aldığı bölgelerin başında geldi. Türkiye, Rusya ve İran, 4-5 Mayıs 2017’deki Astana toplantısında, İdlib ve çevresini “Gerginliği Azaltma Bölgesi” ilan etti. 17 Eylül’de Soçi’de Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rus lider Putin arasında imzalanan mutabakat ile ateşkes sağlanmıştı. Rusya destekli Suriye ordusunun bir süredir hava saldırıları düzenlediği bölgeyi binlerce sivil terk etmek zorunda kalmış bulunuyor. BM ve insani yardım çalışanları, 800 bin kişinin yerinden edilme tehlikesi altında bulunduğu uyarısında bulunuyor. TSK’nın Astana anlaşmaları çerçevesinde “İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi”ndeki ateşkesi korumak için kurduğu 12 adet gözlem noktası bulunuyor.