12 Ekim’den beri, üç Orta Amerika ülkesi, Honduras, Guatemala ve El Salvador’dan yola çıkan 7 bin kişi Meksika ve ABD’ye doğru yürüyor. Bu insanlar zulüm, şiddet ve yoksulluktan kaçtıklarını söylüyorlar.
Tarih diktatörlerin zulmünden kaçanlar, yoksulluk ve hukuksuzluktan yürüyenlerle doludur.
Anadolu Selçuklu devletinde 1239’da başlayan Baba İshak Ayaklanması, temelde sıkıntı çeken ve yoksul kalan Türkmenlerin uzun yürüyüşüdür.
13. yüzyılda Moğol baskısıyla çok sayıda göçebe Türkmenler, Azerbaycan ve Horasan’dan Anadolu’ya göçmüştü. Ama Anadolu Selçuklu yönetimi bu kitlelerin batı kesimlerine geçmelerine otlak ve kışlak paylaşımına izin vermiyordu.
Anadolu Selçuklu yönetimi yerleşik olan halkı koruyor ve yeni gelenleri cezalandırıyordu. Anadolu Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in adaletsiz yönetimi, yoksul ve haksızlığa uğrayan geniş kitlelerinin Baba İlyas’ın çevresinde toplanmasına da yol açtı. Baba İlyas’ın yardımcısı olan Baba İshak, göçebe Türkmenleri örgütledi ve Güneydoğudan Amasya’ya uzun bir yürüyüş başlattı.
Sırrı Özbek ‘‘Namekan; Baba İshak’ın Uzun Yürüyüşü” romanında bu yürüyüşü gerçekçi ve akıcı bir şekilde anlatıyor.
Baba İshak yürüyüşü, Anadolu’nun siyasi yapısını ve inanç anlayışını etkilemiştir.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun on binlerle birlikte Ankara’dan İstanbul’a yaptığı ”Adalet Yürüyüşü” de dünyada ses getirdi. Ama sonuç değişmedi.
Honduras, Guatemala ve El Salvador, Orta Amerika’nın aynı kaderi paylaşan üç komşu ülkesidir. Her üç ülkede de başkanlık sistemi var. Yine her üçünde de çete kaynaklı şiddet, uyuşturucu savaşları ve yolsuzluk gibi sorunlar var.
Freedom House (Dünya Özgürlükler evi) 2018 raporunda, üç ülke için özet tabloyu şöyle veriyor:
Honduras: Kurumsal zayıflık, yolsuzluk, şiddet ve hukuksuzluk, istikrarı bozmuştur. Gazeteciler, politik aktivistler ve kadınlar siyasi şiddet mağdurlarıdır ve failler nadiren adalete teslim ediliyor. 2017 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde usulsüzlük yapıldığı anlaşılıyor.
Guatemala‘da organize suç ve yolsuzluklar hükümetin işleyişini ciddi biçimde etkiler. Şiddet ve şantaj ülkenin ciddi sorunlarıdır. Bu ülkede suç, yolsuzluk ve diğer hassas konularla mücadele eden gazeteciler, aktivistler ve kamu görevlileri saldırıya uğruyorlar.
El Salvador’da seçimler güvenilir olmakla birlikte suç çetelerinin siyasi etkiye sahip olması, aynı çetelerin yarattığı şiddet olayları ciddi bir sorun olmaya devam ediyor
Aşağıdaki tabloda her üç ülkede, fert başına gelir ve demokratik özgürlük durumu yer alıyor. Her üçünde de fert başına gelir düşüktür. Yoksul ülkelerdir. Freedom House 2018 Endeksine göre El Salvador, siyasi haklar ve sivil özgürlükler olarak özgür görünüyor ve fakat basın özgürlüğü yoktur. Diğer ikisinde de özgürlükler sınırlıdır.
Trumph “Guatemala, Honduras ve El Salvador ülkelerinden ayrılarak ABD’ye gelenleri durduramadı.. Şimdi bu ülkelere verilen büyük miktardaki dış yardımın kesilmesine ya da büyük oranda azaltılacağını söylüyor.”
Gerçekte ise bu yürüyen insanlar daha çok demokrasi ve insan hakları için yürüyor.
Anlaşılıyor ki küreselleşme, yalnızca spekülatif sermaye içinmiş. ABD gibi ülkeler de her şeyi yardımla çözeceğini zannediyor. Gerçekte dünya demokrasisi de geri düşmeye başladı. Demokrasi ve insan hakları insanlık için sermaye hareketlerinden çok daha önemlidir. Freedoom House 2018 raporunda da dünyanın içinde bulunduğu durum için ‘‘Demokrasi Krizi ” diyor.
İnsanlık, açlık kadar önemli olan insan özgürlüğüne çözüm bulmalıdır.
Yazara ait yayınlanan son makaleleri gazete bayilerinden Yeni Çağ Gazetesi satın alarak okuyabilirsiniz.