80 YIL ÖNCE BUGÜN
Kardeşi Makbule Hanım, ağabeyinin cenaze namazının İstanbul’da kılınması ve Ankara’ya ondan sonra götürülmesini istediği için namaz 19 Kasım 1938 Cumartesi günü dönemin Diyanet İşleri Başkanı Ord. Prof. Şerafettin Yaltkaya tarafından Dolmabahçe Sarayı’nda kıldırıldı.
12 GENERAL TAŞIDI
Namazdan sonra Atatürk’ün bayrağa sarılı tabutu puslu bir İstanbul sabahında sarayın avlusuna çıkarıldı ve kadanaların çektiği top arabasına 12 general tarafından taşındı. Saraydan ayrılan kortej Sarayburnu’na doğru yol alamaya başladığında, güzergâh onu uğurlamak için bekleyenler tarafından doldurulmuştu.
İSKENDER ÖZSOY
Atatürk’ün ölümünün ertesi günü müdavi ve danışman doktorların otopsi yapılmasına gerek olmadığına dair düzenledikleri ve dönemin Sağlık Bakanı Dr. Hulusi Alataş ve Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Dr. Asım Arar’ın da imzaladıkları rapora göre Gazi’nin naaşının definde sakınca kalmadığı anlaşıldı.
Rapor uyarınca aynı gün, naaşın korunması için Gülhane Patolojik Anatomi profesörü M. Lütfi Aksu tarafından Dolmabahçe Sarayı’nda tahnit işlemi uygulandı.
Atatürk’ün ölümü yurtta tarifi imkansız üzüntüye sebep oldu. Eğlence yerleri kapatıldı, bayraklar yarıya indirildi, yurdun her tarafından TBMM’ye, Başbakanlık’a, hükümete taziye telgrafları çekildi. Bu arada gençler ülkenin çeşitli yerlerinde matem mitingleri düzenledi.
Hükümetin 13 Kasım 1938 tarihli kararına göre Atatürk’ün cenazesi ona lâyık bir kabrin inşasına kadar geçici olarak Ankara’daki Etnografya Müzesi’ne kaldırılacaktı.
Atatürk, 80 yıl önce bugün İstanbul’dan Ankara’ya uğurlandı.
Kardeşi Makbule (Atadan) Hanım, ağabeyinin cenaze namazının İstanbul’da kılınarak Ankara’ya götürülmesini istediği için namaz19 Kasım 1938 Cumartesi günü dönemin Diyanet İşleri Başkanı Ord. Prof. Şerafettin Yaltkaya tarafından Dolmabahçe Sarayı’nda kıldırıldı.
“Namaz, Allahu Ekber yerine Türkçe Tanrı Uludur sözleriyle başladı ve selamlar Esselamü Aleyküm yerine Türkçe olarak Esenlik Üzerinize Olsun şeklinde verildi. Dört dakika süren namazdan sonra tabut generaller tarafından sarayın avlusuna çıkarılıp top arabasına yerleştirildi. Atatürk’ün cenaze namazını kılanlar arasında saray personeli, yakınları, bazı generaller, diyanet görevlileri ve onun on beş yıl boyunca müzisyenliğini yapmış olan binbaşı Hafız Yaşar Okur da vardı.(*)
SARAYBURNU’NA DOĞRU
Namazdan sonra Atatürk’ün ipek Türk bayrağına sarılı tabutu puslu bir İstanbul sabahında Başbakan Celal Bayar tarafından sarayın avlusuna çıkarıldı ve kadanaların çektiği top arabasına 12 general tarafından taşındı.
Tabutu taşıyanlar arasında dönemin Birinci Ordu Müfettişi Orgeneral Fahrettin Altay da vardı.
Saraydan ağır ağır ayrılan top arabası ve kortej Sarayburnu’na doğru yol alamaya başladığında, güzergâh onu uğurlamak için onbinlerce İstanbullu tarafından çoktan doldurulmuştu.
Ata’yı Ankara’ya yolcu edecek kortej saraydan çıkıp Kabataş, Fındıklı, Karaköy, Eminönü ve Sirkeci güzergâhını takip ederek Sarayburnu’na saat 14.00’te ulaştı.
Sarayburnu’ndaki uğurlama tören İtfaiye Bandosu’nun çaldığı İstiklal Marşı’yla başladı.
Daha sonra Eminönü Halkevi Başkanı Agâh Sırrı Levent, Şehir Meclisi üyelerinden Meliha Avni Sözen, İstanbul Halkevi adına Naki Tezel, İstiklal Lisesi öğrencilerinden Behçet Derman konuştu.
Bu arada Levent, Sarayburnu’nu dolduran binlerce kişiye Atatürk’ün eserlerine bağlı kalacaklarına dair yemin ettirdi.
Saat 15.47’de siren sesleri arasında üç dakika saygı duruşu yapıldı, anıtın etrafına konulan altı meşale yakıldı.
Sırasıyla belediye mensupları, CHP, halkevleri mensupları, öğrenciler ve halk anıtın önünde saygı geçişi yaptı.
Törenlerin ardından omuzlar üstüne alınan tabut önce Zafer torpidosuna, oradan da Yavuz zırhlısına nakledildi.
ANKARA’DAKİ TÖREN
Atatürk’ün Yavuz’la İzmit’e getirilen tabutuyine Zafer torpidosuna nakledilerek karaya çıkarıldı.
Cenaze aynı gün saat 20.30’da özel trenle İzmit’ten Ankara’ya gönderildi.
Atatürk’ün cenazesini görmek için trenin geçeceği yoldaki halk ellerinde meşalelerle yollara dökülerek Gazi’yi son kez selamladı.Tren 20 Kasım’da saat 10.03’te Ankara’ya ulaştı.
Cenazeyi üst düzey görevliler ve halk karşıladı. Tabut top arabasıyla TBMM’nin önüne getirilerek katafalka konuldu.
Protokol ve halk katafalkın önünden ertesi güne kadar saygı geçişinde bulundu.
Resmi cenaze töreni 21 Kasım’da yapıldı.
Cumhurbaşkanlığı orkestrasının çaldığı Chopin’in matem marşı eşliğinde top arabası Etnografya Müzesi’ne getirildi. Tabut müzenin salonundaki katafalka konuldu.
…….