Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin tek taraflı ilan ettiği münhasır ekonomik bölgede sondaj ruhsatı verdiği şirketlerden ExxonMobil’in Katar Petroleum ile arama çalışması yürüttüğü 10’’uncu parselde, son iki yılda dünyanın en büyük üçüncü gaz rezervini bulduğu açıklandı.
Güney Kıbrıs Enerji Bakanı Yorgos Lakkopotis ile Exxon Mobil Başkan Yardımcısı Tristan Aspray, Lefkoşa’da basın toplantısı düzenledi. Toplantıda Exxon Mobil-Katar Petrol işbirliğinde 10. parselde sürdürülen çalışmalarda, 1.7 ile 2.7 trilyon metreküp arasında gaz rezervinin bulunduğu açıklandı. Exxon Mobil’in son iki yılda dünyanın en büyük üçüncü gaz rezervini bulduğunu söyleyen Lakkopotis, bunun dünya çapında bir keşif olduğunu ve Kıbrıs’ın açıklarında daha da fazla hidrokarbon rezervleri keşfedilebileceğine kanıt oluşturduğunu dile getirdi. Rum bakan bunun Avrupa açısından alternatif bir enerji kaynağı oluşturabileceğine dikkat çekerken, Exxon Mobil Başkan Yardımcısı da gazı işleyip ithal etmek için Kıbrıs’da bir tesis inşa etmenin seçenekler arasında olduğunu söyledi.
Yeni bulunan rezerv Akdeniz’de giderek büyüyen bir tehlikenin de habercisi. Kıbrıs adasındaki hidrokarbon kaynakları uzun zamandır Güney Kıbrıs ve Türkiye arasında tartışmaların yaşanmasına yol açıyor. Türkiye, Güney Kıbrıs’ın ‘münhasır ekonomik bölge’ olarak ilan ettiği alanda Türkiye’nin ve Kıbrıs Türkleri’nin de hakkı olduğunu savunuyor. O yüzden yapılacak herhangi bir doğalgaz sondaj çalışmasının Türkiye onayı olmadan gerçekleştirilemeyeceğini belirtiyor. Türkiye, barış görüşmeleri sona erdirilmeden Güney Kıbrıs’ın sondaj çalışmalarına başlamamasından yana. Kuzey Kıbrıs lideri Mustafa Akıncı ise Akdeniz’deki gaz kaynaklarının barışın sağlanması için büyük bir aracı olabileceği görüşünde olduğunu dile getirmişti. Akıncı, doğal gaz kaynaklarının hem Türkiye, İsrail ve Güney Kıbrıs arasında barışı sağlayabileceğini, hem de Ada’da barışın kurulması için aracı olabileceğini aktarmıştı. Kıbrıs ile ilgili yürütülen bir başka gaz tartışması ise Türkiye’nin İsrail’deki Leviathan gaz sahasından taşımak istediği gaz ile ilgili olarak sürüyor. Türkiye-İsrail boru hattı için en elverişli rota Güney Kıbrıs’ın münhasır ekonomik bölgesinden geçiyor. Güney Kıbrıs projede olmayı reddettiği için Türkiye’nin bölgeden boru hattını nasıl geçireceği bilinmiyor. Genel olarak Akdeniz’deki gaz kaynaklarında Güney Kıbrıs, Türkiye, Suriye, Lübnan, İsrail, Filistin ve Mısır gibi ülkeler hak iddia ediyor.
DÜNYA DEVLERİ ARAMA YAPIYOR
ExxonMobil (ABD), Qatar Petroleum (Katar), Statoil (Norveç), ENI (İtalya), Total (Fransa), Cairn (İngiltere-İskoçya), Delek (İsrail) ve Avner (İsrail). BÖlgede ayrıca Güney Kori’nin petrol devi Kogas da Eni ile ortak faliyet yürütüyor.
TÜRKİYE’YE KARŞI 6 ÜLKE ORTAK HAREKET EDECEK
15 Ocak’ta Mısır’da bir araya gelen 7 ülke Doğu Akdeniz Gaz Forumu’nun kurulması üzerine anlaşmaya varmıştı. Güney Kıbrıs, Yunanistan, İsrail, İtalya, Ürdün, Filistin ve Mısır’dan oluşan DAGF’nin ana hedeflerinin, arz ve talebi sağlayarak üyelerin çıkarlarına hizmet edecek bölgesel bir gaz piyasasının kurulması olduğu duyurulmuştu. Merkezinin Kahire’de olması kararlaştırılan DAGF’nin yapısına ilişkin konuları görüşmek üzere üye ülkelerin enerji bakanlarının nisanda yeniden bir araya geleceği belirtildi.
5 PARSELDE ARAMALAR SÜRÜYOR
Güney Kıbrıs, 2007 yılında kendi münhasır ekonomik bölgesi ilan ettiği deniz alanında 13 adet parsel için ruhsat çıkardı. Bu parsellerden sekizi enerji şirketlerinin ilgisini çekti.2, 3 ve 9’uncu parseller İtalyan ENI ve Güney Koreli Kogas’ın, 6 ve 11’inci parseller ENI ile FransızTotal’in, 8’inci parsel ENI’nin, 10’uncu parsel ExxonMobil’in, 13’üncü parsel ise Noble Energy’nin kontrolünde. Türkiye 1,4, 6 ve 7’nci parselleri kendi kıta sahanlığı içinde olduğunu savunuyor. 2011’de de Teksas merkezli Noble Energy, Kıbrıs’ın güneydoğusunda 127 milyar metreküplük bir doğalgaz rezervi keşfetmişti. Son keşif, Kıbrıs’ta şimdiye kadar bulunan en büyük rezerv.
DENİZLERDEKİ HAYDUTLARA GÜNLERİNİ GÖSTERECEĞİZ
Daha önce ihtilaflı bölgede arama yapmak isteyen İtalyan petrol devi ENI’ye ait gemiye savaş gemisiyle önleme yapan Türkiye ise bu konuda çok kararlı. Cumhurbaşkanı Erdoğan bu konu hakkında yaptığı açıkamada şunları söylemişti: “Türkiye’yi adeta denize ayak basamayacak hale getirmeyi amaçlayan çabalara asla izin vermeyeceğiz. Aynı şekilde Doğu Akdeniz’deki doğal kaynakların ülkemiz ve KKTC dışlanarak adeta gasbedilmesine yönelik girişimleri kesinlikle kabul etmeyeceğiz. Türkiye’ye rağmen Doğu Akdeniz’de veya Ege’de adım atabileceklerini sananlar ne kadar büyük bir hata yaptıklarını anlamaya başladılar. Suriye’deki teröristlere nasıl günlerini gösterdiysek denizlerdeki haydutlara da meydanı bırakmayacağız.”
TÜRKİYE İKİNCİ GEMİYİ GÖNDERECEK
Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Kıbrıs adasının güneyi de dahil olmak üzere KKTC’nin belirlediği parsellerde doğalgaz sondajına başlıyor. Bölgede çalışma arama çalışması yapmak üzere Türkiye’ye ait Barbaros Hayreddin Paşa sismik arama gemisinin KKTC’nin F ve G ruhsat sahalarına intikal etmiş durumda. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu geçtiğimiz hafta ikinci sismik arama gemisinin de bölgeye gönderileceğini açıklamıştı.
