Dünya üzerinde bulunan (4.300) dinlerin hatta içerisinde bulunan mezheplerin her birinin sunmuş olduğu tanrı tasavvuru çeşitlilik gösterir. Monoteizm, felsefi ve nebevi nitelik arz eden bir kavramdır. Tek tanrının tekliği ve Dünya’dan ayrı olmasını benimser. Genel olarak 3 semavî din İslamiyet, Hristiyanlık, Yahudilik gibi birçok din kendini tek tanrıcı olarak tanımlar ama tek tanrıcılığın en belirgin nitelik arz eden İslamiyet’tir.
Semavi dindeki tektanrıcı sözler:
- İslam’da “De ki: «O, Allah’tır, bir tektir” (el-ihlas 112/1).
- Yahudilikte “Dinle, ey İsrail: Tanrımız bir olan Rab‘dir. Ve sen bütün kalbinle, bütün ruhunla, bütün gücünle Rabbimiz olan Tanrımızı seveceksin” (Tesniye, 6/4-5).
- Hristiyanlıkta “Tanrımız Rab birdir” (Markos 12/29).
İbrahimi dinler, aynı zamanda ibrahimizm olarakta bilinir. İbrâhim tarafından kurulan Yahudilik ile başlar ve monoteizm üzerine kurulu semitik dinler grubudur. Semavi Dinler, Allah‘ın vahyine ve peygamberlerin tebligatına dayanan dinlerdir. Kendilerine kitap indirilen Hz. Musa, Hz. İsa, Hz. Muhammed‘in bildirdikleri din semavi din grubuna ve tektanrıcılık kavramına girer.
Semavi dinler Kur’an-ı Kerim’de şöyle tasnif edilmiştir: “Allah, dini dosdoğru tutun ve onda tefrikaya düşmeyin diye Nuh ile tavsiye ettiğini, sana vahyettiğimizi, İbrahim’e; Musa’ya ve İsa’ya tavsiye ettiğimizi sizin için şeriat ve hukuk düzeni yaptı. Fakat müşrikleri kendisine davet ettiği bu din, onlara zor gelmiştir. Allah dilediğini kendine seçer ve kendisine yöneleni de doğru yola iletir (Eş-şurâ,42/13), “Allah katında asıl din ancak İslam’dır (Âlu İmran, 3/19). Yaşadığımız Dünya ve tüm Evren’in tek bir ilahi güç tarafından yaratılmış olduğu ve tüm insanlık Tanrı’nın kuraları çerçevesinde iman etmeli, hayatını ona göre şekillendirmelidir. Bu bağlamda tanrı anlayışı Dünya‘yı sadece yaratmaktan yetinen Deizm’in tanrı anlayışından oldukça farklı özelliklere sahiptir. Yine Monoteizm, bir Tanrı fikrini reddeden Ateizm’den ve tanrının bilgisine erişilemeyeceği düşünülen Agnostisizm’den ayrıdır. Nitekim Müslümanlık, Hristiyanlık ve Musevilik Dünya’nın en belirgin tektanrıcı dinler olarak ön plana çıkmaktadır. Örneğin İslam ilk şartı olan Kelime-i Şehadet (Allah‘tan başka ilah yoktur. Muhammed onun kulu ve elçisidir.) monoteist inanç biçiminin en net belirgin özellikleri arasındadır. Hristiyanlıkla ise sahip olduğu Teslis inancı (Baba-oğul-kutsal ruh) nedeniyle monoteist bir inanç olup olmadığı hâlâ tartışılır. Ama semavi din tanımında benzerlikler gösterdiği için bu kategoride ele alınır.
