Beyin Kapasitesi ve Enerji Harcaması
İnsan beyni, evrimsel süreçte gördüğümüz ve bildiğimiz en pahalı organdır. Günlük enerjinin genellikle 5’te 1’ine yakınını tüketir. Bu yüksek enerji talebi, beynin gelişimine yarar sağlamış olabilir. Ayrıca, ateşin kullanılması da yiyeceklerden daha fazla enerji edilmesini sağlamıştır. Pişmiş besinlerin tüketimiyle sindirim sisteminin küçülmesi de vücut içinde bir enerji tasarrufu sağlamıştır.
Beyin Evrimi ve Diğer Canlılarla Karşılaştırma
İnsanı diğer hayvanlardan ayıran birincil özellik, diğer hayvanlara göre daha büyük olacak şekilde evrimleşmiş beyin kapasitesidir. Beynimizin evrimi olmaksızın bilim, sanat, felsefe gibi daha soyut sebeplerin geliştirilmesi mümkün olamazdı.
İnsan Beyninin Evrimsel Büyümesini Açıklayan Yeni Teori: Enerji ve Yumurtalık Folikülleri
St Andrews Üniversitesi’nde evrimsel biyolog olan Mauricio González-Forero, insan beyninin evrimsel tarihinde muazzam büyümesini açıklamak için yeni bir teori öneriyor. Nature Human Behavior dergisinde yayınlanan makalesinde, beynin büyümesi için gerekli enerjinin, yumurtalık foliküllerini korumak için kullanılan enerjinin serbest bırakılmasıyla sağlandığını öne sürüyor.
Yıllar boyunca, insan beyninin büyümesini açıklamak için birçok teori öne sürülmüştü. Bu teorilerin çoğu, insanların sosyal toplayıcılar olmak için ağaçlardan inmesi etrafında şekillenmişti. Daha yakın zamanlarda ise bazı araştırmacılar, insanların fermente bir diyete geçmesiyle bağırsaklarının küçülmesi ve böylece enerjinin beyine yönlendirilmesi sonucunda beynin büyüdüğünü öne sürmüştü.
González-Forero, daha önce, vücuttaki değişikliklerin enerji kaynaklarını serbest bıraktığını ve bunun vücudun enerji dağılımını değiştirdiğini öne süren başka teoriler de geliştirmişti. Ancak bu yeni çalışmasında, gözden kaçan bir değişikliğin yumurtalıklar olabileceğini savunuyor.
Çalışmasına, beyin büyümesini açıklamaya çalışan teorilerin çoğunun kesin sayılarla desteklenmediğini belirterek başlayan González-Forero, matematiksel araçlar kullanarak, bu teorileri seçime dayalı evrimsel adaptasyon teorilerinden ayırmaya çalıştı. Bu da onu insan yumurtalık foliküllerine götürdü.
Yumurtalık folikülleri, yumurtalıkların içinde bulunan ve adet döngüsünü kontrol eden hormonları salgılayan hücre kümeleridir. Ergenliğe ulaştığında, çoğu kızın 200.000 ila 300.000 folikülü vardır ve her biri bir yumurta hücresi salma potansiyeline sahiptir.
González-Forero, insanların evrimleştikçe, bu folikülleri korumak için gereken enerjinin azaldığını belirtti. İnsanlar hala büyük miktarlarda enerji aldıkları için, bu enerji beyin gibi diğer vücut parçaları tarafından kullanılabilir hale geldi. González-Forero, yaptığı matematiksel hesaplamalar sonucunda, folikül bakımından serbest kalan enerji miktarının, insan beyninin şu anki boyutuna ulaşması için gereken enerji artışı miktarına kabaca eşit olduğunu buldu. Ona göre beyin her zaman büyümeye hazırdı; sadece enerji eksikliği tarafından geri tutuluyordu.
Bu teori, insan beyninin evrimsel büyümesi hakkında yeni ve ilginç bir bakış açısı sunuyor ve enerji kullanımının evrimsel adaptasyonlarda ne kadar önemli bir rol oynayabileceğini gösteriyor.
