Dün, Türkiye siyasetinde adeta bir fırtına koptu. Bu fırtına, sadece siyasi arenayı değil, hepimizin cebini, mutfağını, geleceğini etkileyen ekonomik dengeleri de alt üst etti. İnsanlar tedirgin, ne olacağını kestiremiyor. Piyasalar allak bullak, yatırımcılar diken üstünde.
Siyaset, aslında hepimizin hayatını doğrudan etkileyen bir alan. Siyasi kararlar, ekonomiden sağlığa, eğitimden dış ilişkilere kadar her şeyi belirliyor. Dün yaşananlar da bunun bir örneği. Siyasi belirsizlik, güvensizlik ortamı yaratıyor. İnsanlar, yarın ne olacağını bilemedikleri için harcamalarını kısıyor, yatırımlarını erteliyor. Bu da ekonomiyi olumsuz etkiliyor.
Şimdi, birçok yatırımcı ve ekonomi uzmanı diyor ki, dün yaşanan bu olaylar var ya, Türkiye ekonomisini bayağı sarsabilir, hem de uzun yıllar boyunca. Hani şu doların fırlaması, altının yükselmesi, borsanın düşmesi gibi şeyler, bunlar sadece piyasanın tepkisi değil, aynı zamanda siyasetin ekonomiyi nasıl etkilediğinin de açık bir göstergesi. Bu yazıda, dün olan bitenin perde arkasını ve ekonomiye neler getirebileceğini derinlemesine inceleyeceğiz.
Dün açıklanan o ekonomik reformlar ve siyasi stratejiler var ya, piyasaları fena halde karıştırdı. Millet ne yapacağını şaşırdı, herkes panik içinde. Özellikle hükümetin döviz kuru, faiz oranları ve enflasyon ile ilgili yaptığı açıklamalar, yatırımcıları tedirgin ettiği gibi ekonomik yönetimde ne olacağını kestiremeyince, gelecekte ne yapacaklarını da bilemeyince, haliyle panikleyip ellerindeki her şeyi elden çıkardılar.
Böyle siyasi açıklamalar, ekonominin iyice karışacağı korkusunu tetikliyor. Sonra da piyasalar allak bullak oluyor, ne yapacağımızı şaşırıyoruz. Türkiye’nin ekonomisi, içerdeki siyasi durumla ve dışarıdaki ülkelerle olan ilişkileriyle birebir bağlantılıdır. Siyasetteki en ufak bir gerginlik veya belirsizlik bile, piyasaları bir anda alt üst edebilir, her şey birden bire değişebilir. Türkiye’nin ekonomik durumu, hükümetin aldığı kararlara ve bu kararların dünyada nasıl karşılandığına bağlı. Türk Lirası fena halde değer kaybetti, döviz piyasaları da birbirine girdi.
Dolar, bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde ekonominin en önemli göstergesi haline geldi. Türkiye’de de dolar hem güvenli bir liman olarak görülüyor hem de ekonominin nasıl gittiğini anlamak için kullanılıyor. Doların fiyatı aniden yükselince, genelde siyasi olaylarla bağlantılı oluyor. Dün olanlar da doların Türk Lirası karşısında fena halde değer kazanmasına yol açtı.
Doların bu kadar yükselmesinin birkaç sebebi var aslında. Birincisi, memleketin döviz rezervleri pek iç açıcı değil. Bir de dış borç yükü var ki, sormayın gitsin. Yatırımcılar da haliyle tedirgin oluyor, dolara sarılıyor. Bir de siyasi belirsizlikler var tabii. Dün olanlar da tuzu biberi oldu. Millet ne yapacağını şaşırdı, dövize koştu, Türk Lirası’nı elden çıkardı. Bu durum da doları iyice güçlendirdi, ekonomik güven kaybı da döviz kuru üzerinde büyük bir baskı yarattı.
Altın, eskiden beri ekonomik işler karışınca, enflasyon falan olunca kıymete binen bir şeydir. Bizim memlekette de hem yatırımcılar için bir nevi birikim sandığı, hem de halk için güvenilir bir liman gibi görülür. Dolar yükselince, millet de haklı olarak güvenli liman arayışına girdi, altına yöneldi. Bu da altının ons fiyatını artırdı, bizim piyasada da gram altın fiyatları fırladı. Altın fiyatlarındaki yükseliş, sadece bir yatırım aracı olarak değil, aynı zamanda Türkiye ekonomisinin genel durumu hakkında da önemli bilgiler sunuyor. Bu nedenle, altın fiyatlarını yakından takip etmek ve ekonomik göstergelerle birlikte değerlendirmek gerekiyor. Borsadaki bu düşüş, sadece biz küçük yatırımcıları değil, büyük kurumsal yatırımcıları da fena halde sarstı. Piyasadaki bu ani iniş çıkışlar yüzünden yatırımcılar panikleyip hisselerini satmaya başladı, haliyle piyasa hacmi de gitgide küçüldü. Bu durum, yatırımcıların kafasında ekonominin geleceğiyle ilgili soru işaretleri olduğunu ve bu yüzden temkinli davrandıklarını açıkça gösteriyor.
Dolar ve altın fiyatları yükselince, borsa da bayağı bir düştü. Türkiye borsası, yatırımcıların güveni azalınca ve belirsizlikler artınca genellikle değer kaybeder. Dün yaşanan siyasi olaylar ve ekonomik belirsizlikler, yatırımcıların hisse senetlerini satmalarına ve borsanın değer kaybetmesine yol açtı. Biliyorsunuz, borsa aynı zamanda ekonominin nabzını tutar. Bu yüzden borsadaki bu düşüş, ekonominin gidişatıyla ilgili endişe verici sinyaller veriyor diyebiliriz.
Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik ortam, her geçen gün daha karmaşık bir hale geliyor. Dün yaşanan siyasi olaylar, finansal piyasalarda ani ve sert dalgalanmalara yol açtı. Doların fırlaması, altının coşması ve borsanın tepetaklak olması, ekonomimizin ne kadar hassas olduğunu resmen yüzümüze vuruyor. Bu durum, sadece kısa vadeli dalgalanmalara yol açmakla kalmayıp, uzun vadeli ekonomik planlamaların önemini bir kez daha ortaya koyuyor.
Görünen o ki, Türkiye’nin ekonomik geleceği tamamen siyasete endeksli durumda. Siyasetteki her gelişme, ekonomiyi doğrudan etkileyecek. Ekonomiyi istikrara kavuşturmak ve dışa bağımlılığı azaltmak için yapılacak reformlar, ülkenin ekonomik sağlığı açısından kritik öneme sahip. Siyasi belirsizlikler devam ettiği sürece, finans piyasaları bu tür dalgalanmalara maruz kalmaya devam edecek. Yani bu durum geçici değil, kalıcı bir hale gelebilir.
Özetle, Türkiye’nin ekonomik geleceği doğru adımlara bağlı. Hükümetin yatırımcı güvenini kazanacak, istikrarı sağlayacak ve dışa bağımlılığı azaltacak politikaları hayata geçirmesi gerekiyor. Aksi takdirde, bu tür dalgalanmalara tanık olmaya devam ederiz.
Saygılarımla.
Sayın Kuşcu
Yazınızda Türkiye’nin ekonomik yapısındaki kırılganlıkları ve son siyasi gelişmelerin finansal piyasalara etkilerini çok derinlemesine ve net bir şekilde ele almışsınız. Yazınız, ekonomik belirsizliklerin piyasalarda yaratabileceği dalgalanmalara dair önemli uyarılar içeriyor ve bu bağlamda oldukça değerli bir rehber niteliğinde. Emeğinize sağlık ve bu tür derinlemesine analizlerin devamını bekliyoruz.