Vitaminler, vücudumuzun tamamlayıcı güçleri olarak görülebilir. Bu tamamlayıcı güçler nelerdir, eksikliği oluşabilecek riskler nelerdir genel olarak incelemekte fayda var.
Vitaminler Nedir?
Öncelikle vitamin nedir sorusunu cevaplayalım. Vitamin, belirli miktarda vücutta bulunması gereken organik bileşiklerdir. İnsan sağlığını iyileştirmede ve korumada önemli bir role sahip olan bu bileşikler suda ve yağda çözünenler olarak iki gruba ayrılır. B, C vitaminleri suda çözünür ve haliyle vücutta depolanamazlar. Bu yüzden her gün vücudun ihtiyacı kadar dışarıdan çeşitli besinler alınması gerekir. A, D, E, K vitaminleri yağda çözünür. Yağ içeriği yüksek olan besinlerde bulunan bu vitaminler, insan vücudundaki yağ dokularında depolanabilir. B vitaminin 8 farklı türü olduğunu dipnot bilgi olarak belirtmek isterim. Bir diğer bilgi de D vitamini, diğerlerinin aksine vücut içerisinde üretilmesi ve güneş ışığı yardımıyla sentezlenir öncü yapının aktive olmasıdır.
Vitaminler Hangi Besinlerde Gizli?
B vitamini türüne göre farklı besinlerde mevcuttur. Genel olarak enerji metabolizması ve molekül sentezi üzerinde etkilidir. B vitamini vücutta depolanmadığından bahsetmiştik. Kobalamin olarak da bilinen B12 istisnai bir duruma sahiptir ki vücutta depolanma özelliğinden bahsedilebilir. Özellikle yeşil yapraklı sebzeler, süt, et, yumurta, baklagiller B vitamini açısından zengindir.
C vitamini hepimizin en aşina olduğu vitamindir. Özellikle soğuk kış aylarında gripten korunmak adına C vitaminli meyveleri, sebzeleri bol tüketir; gerekirse takviye edici gıdalar kullanırız. Antioksidan etkisi, bağışıklık sistemini desteklemesi, kollajen üretimine katkı sağlaması vücudunuz için neden önemli olduğunu gösterir. Portakal, limon en çok bilinen besinler olsa da en fazla C vitamini biberde bulunur. Kuşburnu, maydanoz ve kivi de C vitamini kaynağıdır.
A vitamini göz sağlığı ve cildin sağlıklı görünümüne katkı sağlar. Retinol ile oluşan retinoidler kanser hücrelerinin oluşmasını engeller. Et, süt ürünleri, yumurta, balkabağı, havuç, lahana, kavun, kayısı ve tahıllarda bulunur.
D vitamini az önce bahsettiğimiz gibi güneş ışığı ile vücut içerisinde sentezlenir. Kemik sağlığı için çok önemlidir.
E vitamini, hücreleri oksidatif stresten koruyan güçlü bir antioksidan kaynağıdır. Aynı zamanda vücut fonksiyonları korumak için önemlidir. Ay çekirdeği, badem, fıstık, zeytinyağı, soya gibi gıdalarda bulunur.
K vitamini, vücudun pıhtılaşma mekanizmasını düzenlemek için hayatidir. Filokinon (K1) ve menakinon (K2) olarak iki grupta incelenir. K vitamini içeren besinler şunlardır; ıspanak, brokoli, karaciğer eti, tavuk, bezelye, peynir…
Vitamin Eksikliğinden Kaynaklı Sorunlar
Vitaminlerin az tüketilmesinden kaynaklı problemler de meydana gelebilir. A vitamini eksikliği gece körlüğü veya keratomalaziye neden olur. B vitamini kendi türüne bağlı nedenlerden kaynaklı farklı hastalıkların habercisi olabilir. Örneğin B1 eksikliği beriberi, B2 eksikliği ağızda çatlak oluşumu, B6 eksikliği anemi, B12 eksikliği ise unutkanlık başta olmak üzere nörolojik problemler ve anemiye sebep olabilir. C vitamini eksikliğinde skorbit hastalığı, D vitamini eksikliği raşitizm görülür. E vitamini eksikliği nadiren olur. Özellikle yeni doğanlarda hemolitik anemi durumuna neden olabilir. K vitamini eksikliği kanama duyarlılığına sebebiyet verir.
Sonuç olarak vitaminler hepimiz için büyük bir öneme sahiptir. Hayatımızın normal ekseninde devam edebilmesini sağlayan tamamlayıcı güçtür. Ancak unutulmamalıdır ki gereksiz takviye edici vitaminlerin kullanımı da sağlığımız için tehdit oluşturabilir. Hekiminize danışmadan bu vitaminleri kullanmamak gerekir.
