Dünyadaki ticaret savaşlarının etkisiyle zor bir dönemden geçen küresel piyasalar dün bir nebze de olsa rahat bir nefes aldı. Türkiye’de de bahar havası estiren ikili görüşmeler hem borsaya hem de kura yaradı. Sadece Türkiye tarafına baktığımızda sanayide de yavaşlamaların hızının düştüğü görüldü. Yaşanan bu gelişmeler ise bir taraf açısından toparlanma sinyalleri olarak görülürken bazıları da bunun fırtına öncesi sessizlik olduğunu söylüyor. Son dönemde açıklanan verilere bakacak olursak, Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Satınalma Müdürleri Bileşik Endeksi (SAMEKS), haziranda bir önceki aya göre 5,8 puan arttı. 46,5 seviyesine çıktı. Eşik olan 50 puanın altında kalmasına rağmen veriler toparlanma havası estirdi. Hizmet sektörüne yönelik girdi alımları yeniden referans değerin üzerine çıkarak sektördeki canlanmanın öncüsü olurken, sanayi sektöründe de yeni siparişlerin hız kazanmasıyla üretimde toparlanma yaşandı. İmalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı (KKO) ise haziranda bir önceki aya göre 0,8 puan artarak yüzde 77,1 seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı (KKO-MA), bir önceki aya göre 0,5 puan artarak yüzde 76.6’ya ulaştı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre de nisan ayında sanayi üretimi bir önceki aya göre yüzde 1.0 azaldı. Yıllık bazda ise yüzde 4.0 azaldı. En son açıklanan ve sanayide güçlü bir öncü veri olan edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye ve İstanbul İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketleri de olumlu havayı devam ettirdi. Eşik değer olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, mayıs ayında 45,3 olarak ölçülen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI haziranda 47,9’a yükselerek imalat sektöründeki yavaşlamanın Temmuz 2018’den beri gözlenen en düşük oranda gerçekleştiğine işaret etti.
Toparlanmada yeni siparişlerdeki yavaşlamanın son 14 ayın en ılımlı düzeyinde kaydedilmesi belirleyici oldu. Uluslararası pazarlarda talebin iyileştiğine yönelik sinyallerle birlikte yeni ihracat siparişleri şubat ayından beri ilk kez arttı ve toplam yeni siparişleri destekledi. İkinci çeyreğin sonunda üretim ve istihdamdaki yavaşlama daha sınırlı ölçüde gerçekleşti. Yeni siparişlerdeki yavaşlamanın daha düşük oranda gerçekleşmesine bağlı olarak imalatçıların satın alma faaliyetlerindeki gerileme, mayısa göre belirgin bir şekilde daha düşük oranda ve Nisan 2018’den beri en düşük hızda gerçekleşti. Buna bağlı olarak girdi stoklarındaki düşüş de önceki aya göre yavaşladı. Hem girdi maliyetleri hem de nihai ürün fiyatları enflasyonu haziranda hafif çapta azaldı. Türk lirasındaki değer kaybı maliyet yüklerini artırmaya devam etti. Ayrıca nihai ürün fiyatları da yükseldi.
SİPARİŞLER HAZİRANDA YAVAŞLADI
Mayıs’ta 47,1 olarak ölçülen İstanbul Sanayi Odası İstanbul İmalat PMI da haziranda 46,5’e geriledi ve İstanbul imalat sektörünün faaliyet koşullarında yavaşlamaya işaret etti. Son yavaşlama 2018 yılının sonlarına göre daha ılımlı gerçekleşti. Toplam yeni siparişler haziranda yavaşladı. Son yedi aydır yavaşlama eğiliminde olan yeni ihracat siparişleri haziranda değişim göstermeyerek istikrarlı seyretti. Bu gelişmelere bağlı olarak firmalar ikinci çeyreğin sonunda üretim, istihdam ve satın alma aktivitelerini yavaşlattı. Bununla birlikte hem istihdam düzeyi hem de girdi alımındaki yavaşlama mayısa kıyasla hız kesti. Haziranda enflasyonist baskıların yumuşadığına dair işaretler gözlendi. Türk lirasındaki zayıflığın yansıması olarak girdi maliyetleri arttı, ancak enflasyon oranı belirgin bir şekilde azaldı. Ürün fiyatlarındaki artış hızı son üç ayın en düşük düzeyinde gerçekleşti. Hem girdi hem de nihai ürün stokları haziranda azalma kaydetti.
SANAYİ ÜRETİMİ İSTİKRAR KAZANACAK
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında konuşan IHS Markit Direktör Yardımcısı Andrew Harker “Yılın ikinci çeyreğinin sonunda Türk imalatçılarını cesaretlendiren bazı işaretler söz konusu olurken, burada özellikle yeni ihracat siparişlerinin büyüme bölgesine geçmesi belirleyici oldu. Bu gelişme, toplam yeni siparişlerdeki yavaşlamanın çok daha sınırlı olmasını sağladı. Ayrıca PMI endeksinin mevcut düzeyi, sanayi üretimi verilerinin 2019 ortalarında istikrar kazanabileceğini gösteriyor” dedi.
