ABD Başkanlık yarışını, birçok gözlemci gibi ben de yanlış tahmin ettim. Donald Trump kazandı. Amerikan anket şirketleri gibi ben de yanıldım. Aslında Amerikan kırsal kesimi, kentsel burjuvaziye ve yerleşik siyasetçilere karşı büyük zafer kazandı. Ama ben, ne zaman Trump’a baksam, mimikleri ve konuşmalarında küçük Bush’u, yani Goerge Bush’u görür gibi oluyorum. Aynı yüz ifadeleri ve aynı anlamsız olay yaratan laflar.
Neyse, ABD politikaları ne olabilir dersek, şurası bir gerçek ki Trump hedefleri belli olan bir politikacı değil. Bakmayın kavgacı kasaba ağızlarına, seçimlerdeki söylemlerine rağmen Başkanlık için önceden belirlenmiş iç ve dış dış politikaları olmadan kazandı. İnsan hakları, azınlık ve hava kirlenmesinden tutunda adli mekanizmaya kadar yeterli fikir duymadık. Sadece, meydanlarda alışık olduğumuz, atıp tutan herkese saldıran kasaba politikacısı modeli. Hillary’nin kaybetme nedenlerinin başında da, gençler tarafından desteklenen Senatör Bernie Sanders’in Demokrat Parti Başkan aday adaylığından çekilmesi yatıyor. Bu seçimlerde Obama’ya destek veren gençler sandığa gitmemiş. Şimdi sorabilirsiniz, ‘iyi mi kötü mü?’ diye.
Bu aşamada geleneksel olarak Amerikan bürokrasisi, bir süre, en azından 1 yıl ABD’yi yönetir. Çünkü Trump’ın belirleyeceği Bakanlar Kurulu ve üst düzey bürokratlar, 20 Ocak 2017’deki yemin töreni sonrasında Kongre komisyonları ve Genel Kurullarında oylanıp onaylanacak. 2017’de dış politikada sert bir değişiklik beklemiyorum. Ankara’nın beklentilerinin tersine, bu parti ve yönetime politikalar belirleyen ve öneren, Michael Rubin gibi parti analizcilerin bizdeki yönetim ve politikaları üzerindeki görüşleri belli.
Trump bana, daha önce Cumhuriyetçi Partili başkan Richard Nixon’u hatırlatıyor. Dış politikada uzun süre sorun olan Kızıl Çin gibi kangren sorunlar, böyle çılgın başkanlar döneminde halledildi. (Unutmamak lazım skandalla da gitti) Cumhuriyetçilerin geleneksel harcamaları, savunma sanayiine yönelik. Belki Trump Ortadoğu’da daha pasif bir role yönelip, dünyanın bir başka yerinde yeni bir düşman belirleyip, yeni silahlarını orada dener. Burası Asya mı olur, Afrika mı olur, şimdiden tahmin etmek zor. Ama şunu kesin biliyoruz ki ABD savunma sanayi yeni silahlarını deneyecek ve satacak yeni bir bölge ve savaş çıkaracaktır.
Obama yönetiminin, İsrail ile ilişkilerinin gergin olmasına karşı, Trump, hem Yahudi lobisi hem de İsrail’e seçim kampanyasında çiçek atmayı unutmadı. Dolayısıyla Ortadoğu’da, İsrail karşıtı bir politika beklenmiyor. Trump’ın önceliği bana göre iç politika olacak.
İç politikada Trump, özellikle Demokrat Başkan Obama tarafından kurulan ve herkesi sağlık sigortalı yapan Genel Sağlık sistemine balta vuracaktır. Bu sistemi tamamen kaldırması söz konusu değil ama en azından sistemi işlemez duruma çevirecektir. Ekonomi zaten 8 yıldır Demokrat Başkan tarafından düze çıkarılmıştı, şimdi meyvelerini toplamak Trump’a nasip olacak. Amerikan sanayii ve teknolojisi ucuz işçilik yüzünden Meksika ve Çin’e kaçmıştı. Bir dönemdir bu sanayiye ABD’ye geri dönme sinyali verilmişti. Bir de Amerikan yüksek mahkemesine bir yargıç atama konusu var. Şu anda dengede olan durum Cumhuriyetçiler lehine değişebilir.
Türk-Amerikan ilişkilerine gelince. Ben FETÖ iade işleminin gerçekleşmesini beklemiyorum. Çünkü hiçbir Amerikan başkanının, topraklarındaki bir kişiyi iade etme yetkisi yoktur. Bu bir adli süreçtir ve bu süreçte en erken 5 yılda tamamlanır. Ve nasıl biteceğini de şimdiden tahmin etmek zor. Trump yönetiminde yer alacak olan Neoconcular zaten çok önceden Ankara’daki iktidarı silmişti. Şimdi Trump yönetimi altında bu durumun düzelmesini beklemek hayal. Bizim siyasi liderlerin açıklamalarından durumu onlarında gördükleri anlaşılıyor. Mesela Obama’nın seçildiğinde kesilen kurbanlar falan yok. Ben önümüzdeki dönemde Türkiye’nin AB ile ilişkilerinin dondurulmasını, ABD ile ilişkilerin biraz soğutulmasını bekliyorum.
Bu arada geçmişte yaptığım gibi Türkiye’de yayınlanmamış, içerdeki kör döğüşü yerine gerçek haber ve yorumlara yer veren adı “Habervis” olan yeni bir haber portalımız faaliyete geçti. Adresi; www.habervis.com Hepinizi oraya da bekliyorum.
Yazara ait yayınlanan son makaleleri gazete bayilerinden Yeni Çağ Gazetesi satın alarak okuyabilirsiniz.
