Rusya’nın Soçi kentindeki Suriye Ulusal Diyalog Kongresi, olaylı geçen ikinci günün ardından dün sona erdi. Yaklaşık 1.500 Suriyeli delegenin katıldığı kongrede bayrak ve protesto krizleri yaşanırken, Ankara’dan gelen Suriyeli muhalif heyet, Soçi’deki Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’ne katılmama kararı alarak, kongrede temsil yetkisini Türk heyetine verdi.
Suriye muhalefet heyeti, kongre nedeniyle havaalanı ile kongre merkezine yerleştirilen rejim bayraklı resim ve logolara tepki gösterip, ülkeye giriş yapmak istemedi. Kongreye katılmama kararı da alan Suriye muhalefeti heyeti, temsil yetkisini Türk heyetine verdi. Bu gelişme üzerine dün Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov arasında iki telefon görüşmesi yapıldı.
Türkiye’yi istediler
Kongreye katılmak üzere dün gece saatlerinde Ankara’dan Soçi’ye gelen Arap, Türkmen ve Kürt muhalifler, havaalanındaki afişlerde yalnızca rejim bayrağının bulunduğunu görüp, çıkış yapmayı reddetmişti. Kongrede; Türkiye’yi Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sedat Önal temsil etti. Rus heyetinin başında Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev, İran heyetinin başında Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin Cabiri Ensari bulundu.
Çavuşoğlu, dün AK Parti grup toplantısı sonrasında soruları yanıtlarken, Soçi’deki Suriye Ulusal Diyalog Kongresi için hazırlanan logoda, Şam rejiminin bayrağının yer alması üzerine çıkan tartışmalara da değindi. Çavuşoğlu, “Toplantının başında bir şeyler oldu ama sıkıntı yok, hallettik. Muhalifler, ‘Bizim adımıza Türkiye olacak. Bizi Türkiye temsil edecek’ dedi ve yetkiyi Türkiye’ye verdiler” diye konuştu.
Lavrov’a tepki
Bu arada kongrede, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un, Putin’in mesajını okuduğu sırada bir kriz daha çıktı. Lavrov’un sözleri, salondaki Suriyeli delegelerce kesildi ve tepki gösterildi. Bazı delegeler, Suriye’de hava saldırıları düzenleyen Rusya’yı sivilleri öldürmekle suçladı. Rejime yakın delegelerinse alkışlarla ve Suriye bayraklarıyla Lavrov’a destek verdiği ifade edildi. Lavrov ise tepki gösterenlere, “herkesin konuşma hakkını kullacağını” belirterek cevap verdi. Putin mesajında, Türkiye ve İran’a Astana sürecindeki garantörlüklerinden dolayı teşekkür ederek, sürecin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararları çerçevesinde ilerleyeceğini belirtti.
Anayasayı komite yapacakZirvenin sonuç bildirgesi de dün açıklandı. Bildirgede, Suriye’nin egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı vurgusu yapılırken, “Suriye halkı kendi geleceğine seçimle karar vermeli” denildi. Sonuç bildirgesinde, uluslararası topluma Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygı çağrısı yapılırken, hangi ırk ve etnik gruba bağlı olursa olsun, tüm Suriyelilerin eşit haklara sahip olduğuna işaret edildi. Bildirge, ülkenin seçimler yoluyla demokratik bir yola girmesi vurgusu da yapılırken, Suriye anayasasında yapılacakları değişiklikleri tartışmak üzere 150 kişilik bir komite belirlendiği kaydedildi. Anayasa komitesinde rejim, muhalefet, Suriye uzmanları, bağımsızlar, aşiret liderleri ve kadınların yer alacağı belirtiliyor. Anayasa komitesinin yetkileri, prosedür kuralları, seçilme kriteri gibi hususlar üzerindeki nihai anlaşma, Birleşmiş Milletler gözetimindeki Cenevre sürecinde yapılacak. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, zirvede bir anayasa komisyonuna Türkiye, İran ve Rusya’nın eşit sayıda üye vereceğini, komisyonun BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura’nın başkanlığında oluşturulacağını bildirmişti.
Rusya’dan izahat istendiDışişleri Bakanlığı, 2013 yılında Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde 52 kişinin ölümüne yol açan terör saldırısının sanığı olan ve daha önce öldüğü açıklanan terörist Mihraç Ural’ın katılımcılar arasında görülmesi üzerine Rusya’dan izahat istedi. Diplomatik kaynaklardan alınan bilgiye göre, Soçi Kongresi’ni Türkiye adına izleyen resmi heyet, terör örgütü lideri Ural’ın, ismi daha önce Türkiye’ye iletilen davetliler listesinde yer almamasına karşın Kongre’de hazır bulunmasından duyulan rahatsızlığı kayda geçirdi ve izahat istedi. Bunun üzerine Dışişleri Bakanlığı’nın, etkinliği organize eden Rusya Federasyonu Dışişleri ve Savunma Bakanlıkları nezdinde girişimde bulunduğu ve izahat istediği haber verildi. Rus makamları, konuyu ivedilikle inceleyeceklerini ve sonuçla ilgili bilgi vereceklerini bildirdi.
