TESİYAP Genel Sekreteri Avukat Burhan Gün, son günlerde kamuoyunda geniş yer bulan ve bazı film yapımcıları ile bazı salon işletmecilerini karşı karşıya getiren, hakları verilmediği gerekçesiyle yapımcıların salon işletmecilerini boykot ederek filmlerini vizyona sokmayacakları iddialarına ve iki tarafın fikir ayrılığına düştüğü konulara ilişkin açıklama yaptı.
Gün, film yapımcılarının güçlenip çok daha iyi, daha büyük bütçeli filmler yapmaya başladığını belirterek, şunları söyledi: “Sistem bir yerden sonra kendini açma ihtiyacı hissetti. Bu noktada, sinema filmleri için, elde edeceği telifin ilk yeri sinema salonları… Sinema salonları ile yıllardan beri yazılı olmayan bir hukuk vardır, dünyada da böyledir. Bu hukuka uygun sistem çalışır. Film yapımcıları filmlerini, dağıtımcıya, onlar da sinema salonlarına verir, onlar da seyirciyle buluşturur. Düzen bu şekilde. Film yapımcıları bu düzen içinde, ‘Hakkımız neyse onu verin.’ dedi.
Film yapımcıları, büyük bütçeli filmler yapmaya başladığında, gelen hasılatı sorgulamaya başladı. Sinema salonu hasılatı toplar, buna telif diyoruz, o telifi de, hakkı olanı kendine, diğerini de yapımcıya vermek üzere, dağıtımcıya verir. İşte burada bir sorun var. Bordrolamada, bize yansıtırken, hakkımız olanın verilmediğini düşünüyoruz, hikaye buradan çıktı.”
‘KONUMUZ MISIR DEĞİL, BİLET’
Gün, açıklamasına şöyle devam etti: “İkinci olarak da bilet paralarının, hasılatın, şeffaf şekilde bizlere de gösterilmesini istedik. Ne geliyor, hakkımız nasıl bölüştürülüyor? Çünkü orada bizim açımızdan bir sıkıntı var. Yoksa biz, tüketicinin bilet fiyatıyla, kimin ne alacağı ile ilgilenmiyoruz. İstediği gibi tanıtım kampanyaları, insanları sinemaya çekecek çekecek etkinlikler yapabilirler, hatta biz bunlara destek de oluyoruz ama hasılat yansıtılırken sorun var. Mısır-kola gibi ifadeler geçiyor, bu çok doğru değil. Konumuz mısır değil, bilet. Şöyle ki; bileti mısırla beraber verdikleri zaman, örneğin bilet 10 lira, mısır da 10 lira… İndirimli fiyat uyguluyor, bunun tamamını da bilete yansıtıyor, sıkıntı burada. İndirim yaptığını iddia ediyor, ama kendi kazancını sabit tutarken, indirimin tamamını bilete uyguluyor, kendi kazancı ile ilgili bir indirimde bulunmuyor. Bulunuyorsa da, biz bunu görmüyoruz. Böyle birşey yapmadıklarını söylüyorlar, bize bunu şeffaf şekilde gösterin o zaman. ‘Biz de o zaman size hak verelim, konuyu kapatalım.’ dedik.”
‘SİZ DE HAKKINIZI ARARSINIZ’
Toplu bilet satışı faaliyetlerinden de bahseden Gün, bunun kendileri için hiçbir sakıncasının olmadığının altını çizerek, bunu yaparken, muhasebelendirirken kendilerine yansıtmadıklarını, nasıl yansıdığını görmediklerini bildirdi. Gün, şunları kaydetti: “Gelen hasılatın tamamı kendisine mi ayrılıyor, yoksa yapımcıya da bir pay veriliyor mu görmüyoruz. O insanlar gelip bizim filmimizi izliyorlar, yani telif doğuyor, haliyle onun bedelini ödemesi lazım. Talep edilen bu. Fakat kendileri maalesef, konu sanki bilet fiyatlarına müdahale imiş gibi bir algı yaratmaya çalışıyorlar. Biz kesinlikle böyle bir şeyin peşinde değiliz, daha ucuza bilet satılsın, daha fazla insan sinemaya gitsin, bizim de derdimiz bu. Ama günün sonunda, bir muhasebe oyunuyla, sizin haketmiş olduğunuzu size vermiyorlarsa, siz de hakkınızı ararsınız. Üyelerimiz de meslek birliğimize başvurdu, biz de yasal çerçevede, yazılı sözleşme yapmaları, şeffaf davranmaları çerçevesinde, mayıs ayından başlayan süreçte kendilerine bir ihtar yolladık. Fakat kendileri bu konuda bir uzlaşma zemini oluşturmak istemediler.” Daha sonra kendilerinin Kültür ve Turizm Bakanlığı’na başvurduklarını bildiren Gün, yapımcılar, işletmeciler ve dağıtımcıların da katıldığı toplantılar yapıldığını anlattı.
‘KANUN TEKLİFİNİ DESTEKLİYORUZ’
Gün, hakları olanı almanın peşinde olduklarını belirterek, şöyle devam etti: “Hakkımız olanın, güçlü olan tarafından, bir takım teknik ayrıntılarla kaybedilmesine karşıyız. Burada devletin de kaybı oluşuyor. Biletler doğru şekilde yansıtılırsa, devletin biletten alması gereken pay da doğru şekilde alınacak. Biz kendilerine bunu da ilettik. Devletimiz de ‘Ben o zaman bir kaç konuya ilişkin hükümler koyayım, düzen getirelim.’ dedi. Biz o yüzden şu an Meclis’e sevk edilmiş olan kanun teklifini destekliyoruz. Orada bir kaç kritik konu yer alıyor. Birincisi reklam süreleri. Bununla ilgili fütursuzca davranıyorlar. Film yapımcılarının manevi hakları da vardır, yani filmin bütünlüğü ile ilgili de hakları vardır. Siz filmin önüne 30 dakika, arasına 15-20 dakika reklam koyduğunuzda, filmin manevi haklarına da zarar vermeye başlarsınız.
‘MARS DIŞINDAKİLER HAK VERİYOR’
Gün, konuya ilişkin direkt CGV Mars Entertainment Group ile karşı karşıya gelmediklerine işaret ederek, şu bilgileri verdi: “Biz Sinema Salonu İşletmecileri Derneği’ne ve ilgili gruplara bu çağrıyı yaptık. Birlik olarak tek bir grup ile ilgili bir tasarrufta bulunamayız, ihlal varsa bütününde vardır. Sinema salon işletmecilerinin Mars dışındaki kısmı, bu konuda ‘Yapımcılarımızın yanındayız.’ dediler, bize hak verdiklerini söylediler. Sıkıntımız, o yüzden oraya döndü.
‘BİLET FİYATI ARTIYOR AMA YAPIMCI ALMIYOR’
Siz 5 yıl önceki bilet fiyatıyla sinema izlemiyorsunuz ama yapımcı hala aynı noktada. Bu durumun seyirciye yansıması olmayacak, bunun ilgili salon işletmecisine yansıması olacak, direniş ondan. Bizim isteğimizin kabul edilmesi bilet fiyatını etkilemez, hatta aşağı bile çekilebilir. Telif hakkımızı, tarafların anlaştığı çerçevede, hak edişin verilmesini istiyoruz. O hak edişin verilmediğini iddia ediyoruz.”
‘BOYKOT YOK’
Gün, yapımcıların boykot edeceği iddialarını da yanıtladı. Birliğin bir boykot kararı olmadığının altını çizen Gün, şu bilgileri verdi: “Bunlar, film yapımcılarının kendi takdir alanı ile ilgili… Kendilerinin bu yönde bir tasarrufu varsa, bu onları bağlar, bizi bağlamaz. Bugüne kadar hiçbiri ‘Ben filmi vizyona sokmayacağım.’ demedi, ertelemeler oldu sadece. Bu ertelemelerin sebebi de, yazılı sözleşme düzeni kurmak istiyorlar, bu süreç deva ettiği için… Yoksa bir boykot yok, yapmak isterlerse de ticari kararlarıdır. Bize gelen böyle bir karar yok. Birliğin talebi, şeffaflık, sözleşme yapılması, yapımcıların haklarının verilmesi, yeni kanunda bunların yerleştirilmiş olması ve bunların desteklenmesi, reklam sürelerinin insaflı noktaya çekilmesi, seyircimizin daha nitelikli, kaliteli filmler izlemesi, daha fazla seyirciye ulaşmamız… Bu kadar, birlik olarak bütün programımız bundan ibaret.”
ANLAŞMA YOKSA FİLM DE YOK
Konuya ilişkin yakın zamanda filmleri vizyona girmesi beklenen sanatçılar da tepki gösteriyor. Yeni filmi Organize İşler 2: Sazan Sarmalı filminin vizyon tarihini erteleyen Yılmaz Erdoğan ‘Ben kampanyalı biletin sakıncalarını ilk kez üç yıl önce dile getirmiştim. Bugün yaptığımızı o zaman yapmalıydık. Bu iş sinemayı bitirme noktasına getirdi. Biz bir ayrıcalık istemiyoruz. Filmlerimizi adaletli bir şekilde izleyiciyle buluşturmak istiyoruz’ dedi. Cem Yılmaz da konuya ilişkin şöyle konuştu: ‘’Kara Komik Filmler’in 6 aydır süren çekimleri bugün bitiyor. Tüm ekip arkadaşlarımı kutluyorum. Emek verdiğimiz filmlerin en adaletli şekilde seyircisiyle buluşacağı günü bekliyorum. Film bizim, film sizin. Mısıra değil, filme bilet alan milyonlarca seyircimize sorumluluğumdur. ‘’ 2019’da ‘Recep İvedik 6’ filmiyle seyirciyle buluşmaya hazırlanan Şahan Gökbakar şöyle konuştu: “Üyesi olduğumuz TESİYAP (Televizyon ve Sinema Filmi Yapımcıları Derneği) meslek birliği çatısı altında, buna ek olarak iş ortaklarımız ve çeşitli bakanlıklar nezdinde, mevcut sorunların çözümüne ilişkin çeşitli toplantılarda da bulunmak suretiyle çözüme yönelik yapıcı katkımızı açıkça sunduk ve sunmaya devam ediyoruz. İlerleyen süreçte her türlü ticari ve hukuki yolu değerlendirerek bir sonuca vardığımız takdirde, geniş bir basın toplantısı yaparak hem soruna açıklık getirecek hem de filmimizin gösterimi ile ilgili kararımızı birinci ağızdan siz değerli kamuoyuna aktaracağız.”
Hürriyet yazarı Cengiz Semercioğlu, başta Mars Grubu olmak üzere salon işletmetcileri ve film yapımcıları arasında anlaşma sağlanamazsa şu filmlerin vizyona girmeyeceğini belirtti:
■ Organize İşler 2: Sazan Sarmalı (Yılmaz Erdoğan)
■ Kara Komik Filmler (Cem Yılmaz)
■ Recep İvedik 6 (Şahan Gökbakar)
■ Mucize 2: Aşk (Mahsun Kırmızıgül)
■ Çiçero (Erdal Beşikçioğlu)
■ Öldür Beni Sevgilim (Murat Boz, Seda Bakan)
■ Bir Aşk İki Hayat (Bergüzar Korel, Engin Akyürek)
■ Can Dostlar (Güldüy Güldüy ekibi)
