Hindisten ile Pakistan arasında 70 yıldır devam eden Keşmir krizi Hindistan’ın adımıyla yeniden alevlendi. Hindu milliyetçi Narendra Modi’nin hükümeti tarafından hazırlanan yasanın kabulüyle Hindistan Cammu Keşmir’in 70 yıllık özerklik statüsünü kaldırdı.
Hindistan Anayasası’nın 370’nci maddesi, Cammu Keşmir eyaletine özerklik statüsü veriyor. Bu maddenin 35a fıkrası ise bu statünün korunması açısından kritik önem taşıyor. Zira bu fıkra ile Keşmir’in yasama organına bölgenin ‘daimi oturum iznine sahip kişileri’ tanımlama yetkisi veriliyor ve bu kişilerin hakları tanımlanıyor. Cammu Keşmir, Hindistan’ın nüfusunun çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu tek eyaleti. Bölge nüfusunun yüzde 95’i Müslüman. Cammu bölgesinde ise nüfusun yüzde 66’sını Hindular, yüzde 30’unu ise Müslümanlar oluşturuyor. Hindistan’da Müslümanların en yoğun olduğu eyaletteki bu değişikliğin, yabancılara gayrimenkul satışının yolunu açarak bölgenin demografik yapısını değiştireceği tahmin ediliyor. Varlıklı Hintlilerin Keşmir’e akın etme ihtimali, Müslüman kesimi endişelendiriyor. Cammu Keşmir’in yerel yönetimi, söz konusu fıkranın bölgeye verilen özel statünün temel taşı olduğunu belirterek, değiştirilmesine karşı çıkıyor. Düzenlemeye göre Cammu Keşmir kendi kanunları yerine Hindistan yasalarına tabi olacak. Ayrıca Cammu Keşmir’in eyalet yasaları Hindistan’ın hakimiyetini azaltmak için kamu personelinin ve eğitim kurumu kontenjanlarının da sadece yerel halk için ayrılmasını içeriyordu. Hindistan’ın bu kararı Rusya’nın uluslararası hukuku çiğneyerek Ukrayna toprağı olan Kırım’ı ilhak etmesini hatırlattı.
Kararın alınmasından önce Hindistan bölgeye 35 bin asker sevketmişti. Karar sonrası ise bölgeye 8 bin ek asker daha gönderme kararı alındı. Keşmir’de sokağa çıkma yasağı ilan eden Hindistan, bölgedeki turistlere ve Hindu hacılara bölgeyi terketme, halka ise erzak depolama çağrısında bulundu. Ayrıca Yeni Delhi Keşmir’in iki eski başbakanı olan Omar Abdullah ve Mehbooba Mufti’yi gözaltına aldı. Cammu Keşmir’i ablukaya alan Hindistan bölgedeki telefon ve internet gibi iletişim ağlarını da kesti. Yeni Delhi’nin bu kararı yıllardır çatışma halinde olan iki nükler güç Hindistan ile Pakistan’ı tekrar savaşın eşiğine getirebilir.
Kararı ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile sık sık fotoğraf veren Başbakan Narendra Modi “Keşmir Hindistan’a entegre olmalı” sözleriyle değerlendirdi. Hundu milletçisi olan Modi, ikdidara gelmesinin ardından İslamabad ile Yeni Delhi arasındaki çekişme tekrar alevlendi. Pakistan ise Hindistan’ın kararına “Pakistan her türlü karşılığı verecektir” sözleriyle tepki gösterdi. Pakistan Dışişleri Bakanlığ yaptığı açıklamada “Hindistan’ın tek taraflı aldığı kararı Keşmir’in BMGK tarafından da kabul edilen ihtilaflı konumunu değiştirmeyecektir” denildi. Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi ise Hindistan’ın ‘tehlikeli bir oyun oynadığını’ söyledi.
70 YILDIR KAVGANIN BİTMEDİĞİ BÖLGE
İngiltere 1947’de Hindistan’dan çekilirken, prenslik şeklinde yönetilen Keşmir’i Hindistan ya da Pakistan ile birleşme konusunda serbest bıraktı. Nüfusunun yüzde 90’ı Müslüman olan Keşmir halkı 1947’de Pakistan’a katılmaktan yana tavır alsa da dönemin prensi, Hindistan ile birleşmeye karar verdi. Karara Müslüman Keşmir halkı karşı çıktı. Pakistan ve Hindistan’ın bölgeye asker göndermesi üzerine de taraflar 1947’de ve 1965 ile 1999’da savaştı. Keşmir’in yüzde 45’i Hindistan’ın, yüzde 35’i Pakistan’ın kontrolünde bulunuyor. Bölgenin yüzde 20’sine ise Çin hakim. Hindistan ele geçirdiği bölgeleri ‘Cammu Keşmir’ Pakistan ise kontrolündeki bölgeye Keşmir adını verdi.
