Türkiye’nin ihracatı Ağustos 2019’da 1,7 artışla 13 milyar 150 milyon dolar olarak gerçekleşti. İthalat ise yüzde 0,27 azalışla 15 milyar 526 milyon dolar oldu. Dış ticaret açığı ağustosta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9,88 azalarak 2 milyar 376 milyon dolar olarak kayıtlara geçti. Fakat aylık bazda dış ticaret birim değer endeksi sürekli düşüş gösteriyor.
2014 yılında dış ticaret birim değer endeksi ortalama 107 puan olurken, 2015 ve 2016 yılları takibinde düşüş kaydedildi. 2018 yılında ihracatta 95,7 puanlık bir değer oluşurken, 2019’da bu oran yüzde 92’lere kadar geriledi. Kilogram başına ihracat fiyatlarımız da pek iç açıcı değil. 2005 yılında 1.09 dolardan 2008 yılında 1.54 dolar seviyesine ulaşmış, küresel krizin etkisiyle 2009 yılında 1.18 dolara gerilediği görülüyor. 2014 yılında bu rakam 1.59 dolarla rekora doğru koşsa da 2018’de 1.44 dolara düştü. 2019 yılında ise kilogram başına ihracat fiyatımız ortalama 1.29 olarak hesaplandı. Rakamlara göre ihracatın kalitesinin de düştüğü görülüyor. 2017 yılında ihracatımız 156 milyar 993 milyar dolar iken, 2018’de bu rakam 167 milyar 921 milyon dolara ulaştı. 6 yıl geriye gidecek olursak 2012’de 152 milyar 462 milyon dolarlık ihracat yapmışız. 6 yılın toplam ihracat artışı yüzde 10 olurken, sadece 15.5 milyar dolarlık büyümenin kaydedildiği ortaya çıkıyor. 2019 yılı Ağustos ayında milli paramızla ihracat işlemlerini gerçekleştirdiğimiz ülke sayısı 174’e yükselirken, aynı dönemde milli paramızla ihracat yapan firma sayısı 5 bin 967 oldu. Ayrıca, bu dönemde TL ile yapılan ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8,11 artış gösterdi. 2019 yılı Ağustos ayında milli paramızla ithalat işlemlerini gerçekleştirdiğimiz ülke sayısı 105’e düşerken, aynı dönemde milli paramızla ithalat yapan firma sayısı 903 oldu. Ayrıca, bu dönemde TL ile yapılan ithalat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19,57 oranında arttı.
Özel Ticaret Sistemi’ne (ÖTS) göre ağustosta ihracat geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 1,47 artarak 12 milyar 513 milyon dolar oldu. İthalat ise yüzde 1,08 artışla 14 milyar 963 milyon dolara yükseldi. GTS’ye göre ise ihracat yüzde 1,69 artarak 13 milyar 150 milyon dolara ulaşırken, ithalat yüzde 0,27 gerileyerek 15 milyar 526 milyon dolara düştü. Söz konusu dönemde dış ticaret açığı, ÖTS’ye göre yüzde 0,88 gerileyerek 2 milyar 450 milyon dolar oldu. GTS’ye göre ise söz konusu açık yüzde 9,88 azalışla 2 milyar 376 milyon dolar seviyesine indi. Dış ticaret hacmi bu dönemde, ÖTS’ye göre yüzde 1,25 arttı ve 27 milyar 476 milyon dolar olarak kayıtlara geçti. GTS’ye göre ise yüzde 0,62 artışla 28 milyar 676 milyon dolar olarak belirlendi. İhracatın ithalatı karşılama oranı da Ağustos 2018’de yüzde 83,3 iken bu yılın aynı ayında ÖTS’ye göre yüzde 83,63’e çıktı. GTS’ye göre ise söz konusu oran yüzde 83,07 iken yüzde 84,7 oldu.
KUR ŞOKLARINDA BİLE HIZLI ARTTI
İhracat fiyatının ucuzlamasına rağmen ihracattın artmadığı görülüyor. Kur karşısında TL’nin değer kaybetmesine rağmen, artış sağlanamadı. Benzer kur şokları yaşadığımız 1994 ve 2001 yıllarında ihracat oldukça hızlı artış kaydetmişti. Kur şoku ve daralan iç talebin de etkisi ile 1994 yılında ihracatımız sadece 1 yılda yüzde 18,0 artışla 18 milyar 106 milyon dolara yükseldi. Ertesi yıl ise 21 milyar 637 milyon dolara çıkarak son 2 yıllık ihracat artışı yüzde 41,0’e ulaştı. Kur şoku ile daralan iç talebin de etkisi ile 2001 yılında ihracatımız sadece 1 yılda yüzde 12,8 artışla 31 milyar 334 milyon dolara yükseldi. Ertesi yıl ise 36 milyar 059 milyon dolara çıkarak son 2 yıllık ihracat artışı yüzde 29,8’e ulaştı. Bu yılın ilk sekiz ayında da 108 milyar 544 milyon dolardan sadece yüzde 2,6 artışla 111 milyar 364 milyon dolara yükseldi. Bu artış hızına göre bu yıl ihracatın 172,3 milyar dolar olması bekleniyor.
EN ÇOK HAM MADDE İHRACATI YAPILDI
ÖTS’ye göre, ağustosta en fazla ihracat ‘ham madde (ara mallar)’ grubunda gerçekleştirildi. Bu kapsamda 6 milyar 339 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Bu grubu sırasıyla 4 milyar 665 milyon dolarla ‘tüketim malları’ ve 1 milyar 420 milyon dolarla ‘yatırım (sermaye malları)’ izledi. GTS’ye göre de ‘ham madde (ara mallar)’ grubunda 6 milyar 688 milyon dolar, ‘tüketim malları’ grubunda 4 milyar 877 milyon dolar, ‘yatırım (sermaye malları)’ grubunda 1 milyar 494 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirildi.
OTOMOTİV SEKTÖRÜ YİNE LİDER
GTS’ye göre ağustosta en çok ihracat yapılan fasıllar ise 1 milyar 514 milyon dolarla ‘motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler, diğer kara taşıtları’, 1 milyar 310 milyon dolarla ‘kazanlar, makineler, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler’ ve 740 milyon dolarla ‘örme giyim eşyası ve aksesuarları’ oldu. Söz konusu ayda en çok ithalat yapılan fasıl GTS’ye göre 3 milyar 252 milyon dolar, ÖTS’ye göre 3 milyar 267 milyon dolarla ‘mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler’ olarak kayıtlara geçti.
UZUN BAYRAM TATİLLERİ OLUMSUZ ETKİLEDİ
Cari açığını hızla daraltan ve cari fazlaya geçen Türkiye’nin uluslararası piyasalardaki borçlanma ihtiyacının da hızla azaldığını dile getiren Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, şu ifadeleri kullandı: “2018’in tamamında büyümeye net ihracatımızın katkısı 1,9 puan olmuştur. Bu yılın ilk çeyreğinde net ihracatın büyümeye katkısı 12,1 puan, ikinci çeyrekte 7,4 puan olmuştur. Tüm bu gelişmeler ihracatımızın Türk ekonomisi için stratejik önem taşıdığının göstergesidir. Amacımız ihracatımızdaki bu olumlu performansı önümüzdeki yıllara yaymak ve ihracatımızın içerisindeki yüksek teknolojili ve katma değerli ürün ihracatının payını artırmaktır.” Pekcan, haziran ve ağustosta uzun bayram tatilleri nedeniyle ihracat rakamlarının etkilendiğini ancak buna rağmen 8 aylık rakamın Cumhuriyet rekoru olduğunu kaydetti. Pekcan, böylece ağustosta dış ticaret açığının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9,9 azalmayla 2 milyar 376 milyon dolar olarak gerçekleştiğini belirterek, ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 84,7 olduğunu söyledi.
