ABD ve Rusya’nın küresel mücadelesinin en büyük mağduru Afganistan, yüzbinlerce ölü, milyonlarca göçmen ve yerle bir olmuş bir ülkenin miras kaldığı 40 yıllık savaşın ardından başladığı noktaya dönüyor. 2001 yılındaki 11 Eylül saldırılarının ardından ABD’nin yerleştiği ülkede Taliban ile yapılan müzakerelerde anlaşma sağlandı. 20 hafta içinde ülkedeki 14 bin Amerikan askerinden 5 bin 400’ü geri çekilecek.
1979’da başlayan Rus işgaliyle yakın tarihin en yıkıcı ve uzun savaşın kapılarının açıldığı Afganistan, 40 yıl sonra işgalden kurtulmak için gün sayıyor. 11 Eylül saldırılarının ardından El Kaide ile mücadele için Afganistan’a yerleşen ABD ile Taliban arasında Katar’da süren müzakerelerin 9’uncu oturumunda ‘prensipte anlaşma’ sağlandı.
ABD’nin Afganistan özel temsilcisi Zalmay Halilzad, Taliban ile ‘prensipte’ varılan anlaşma uyarınca, ABD’nin 20 hafta içinde Afganistan’dan 5.400 askerini çekeceğini duyurdu. Halilzad anlaşmayla ilgili Afgan liderleri bilgilendirdikten sonra, ayrıntıları ilk defa Tolo News televizyon kanalına verdiği röportajda paylaştı ve nihai onayın da ABD Başkanı Donald Trump’tan geleceğini söyledi. Halilzad’ın röportajı televizyonda yayınlandığı sırada Afganistan’ın başkenti Kabil’de büyük bir patlama meydana geldi. Taliban’In üstlendiği patlamada 16 kişi hayatını kaybetti. Taliban hedeflerinde yabancı birlikler olduğunu duyurdu. Saldırının yaşandığı bölge, yabancıların yaşadığı bir yerleşim bölgesi. Halilzad, röportajda anlaşmanın Katar’da 9 kez düzenlenen barış görüşmelerinin sonucu olduğunu ifade etti. Halilzad, “Şartlar anlaşma doğrultusunda ilerlerse, bulunduğumuz beş farklı üsten 135 gün içinde ayrılacağız” dedi. ABD’nin Afganistan’daki mevcut asker sayısı yaklaşık 14 bin.
Taliban, 2001 ABD işgalinden bu yana Afganistan’da kontrolü altında bulundurduğu en geniş topraklara sahip. Taliban sözcüsü de anlaşmaya varıldığını doğruladı ve Halilzad’ın paylaştığı ayrıntıların doğru olduğunu söyledi. Amerikan askerlerinin çekilmesi karşılığında Taliban da, Afganistan’ı ABD askerleri ve müttefik ülke askerlerini hedef alan saldırıların merkezi olarak kullanmamayı taahhüt ediyor.
BBC, askerlerin Afganistan’dan çekilmesinin bazı şartlara bağlı olduğunu söyledi. Şartlar arasında Afgan hükümeti ile Taliban arasında barış görüşmelerinin başlaması ve ateşkes sağlanması da bulunuyor. Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani’nin sözcüsü Sediq Seddiqqi, Gani’nin anlaşmayla ilgili görüşünü paylaşmadan önce ayrıntıları inceleyeceğini ifade etti. Sözcü Seddiqqi, hükümetin, Taliban’ın barışa bağlı kalacağı konusunda teminat beklediğini de söyledi.
18 YILDA 32 BİN AFGAN, 3 BİN ABD ASKERİ ÖLDÜ
BM raporuna göre, Afganistan’da 2019’un ilk yarısında militan gruplara karşı yapılan savaşta, Afgan hükümeti ve NATO liderliğindeki birliklerin neden olduğu artış da dahil olmak üzere yaklaşık 4 bin sivil öldürüldü veya yaralandı. Afganistan’ın 2001’deki işgalinden bu yana koalisyon güçlerinin yaklaşık 3 bin 500’ü aşkın askeri hayatını kaybetti. Bu rakamın 2 bin 300’den fazlasını ABD askerleri oluşturuyor. 20 bin ABD askeri yaralandı ve birçoğu kalıcı olarak sakat kaldı. Birleşmiş Milletler’in Şubat 2019 raporunda ABD’nin işgalinden bu yana 32 binden fazla Afgan’ın savaşta hayatını kaybettiği bildirildi. ABD’nin Brown Üniversitesi’ndeki Watson Enstitüsü ise 2001’den beri 58 bin güvenlik personelinin ve 42 bin muhalif savaşçının öldüğünü belirtti.