Ticaret Bakanlığının Patates İthalatında Tarife Kontenjanı Uygulanmasına İlişkin Tebliği ve konuya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete’de yayımlanarak, yürürlüğe girdi. Buna göre, 200 bin tona kadar patates ithalatında gümrük vergisi alınmayacak. Tarife kontenjanı 20 Nisan’a kadar geçerli olacak. Patates ithalatında uygulanacak tarife kontenjanının dağıtım yöntemiyle başvuru, kullanım usul ve esasları Ticaret Bakanlığının tebliğiyle belirlendi. Kararda yer almayan hususlarda, İthalat Rejimi Kararı ve diğer ilgili mevzuat hükümleri uygulanacak. Tebliğ, tarife kontenjanı kapsamında ithalatı gerçekleşecek eşyanın ithalatının tabi olduğu diğer mevzuat hükümlerinin uygulanmasını engellemeyecek. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAOSTAT) verilerine göre Türkiye 2017 yılında 4.8 milyon tonluk üretimiyle, dünyanın en çok patates üreten 14’üncü, Avrupa Birliği ülkeleri arasındaysa 5’inci sırada yer aldı. Euronews’in aktardığına göre, patates ve soğan kilogram fiyatlarının 5-6 TL’yi bulmasının ardından Haziran 2018’de Türkiye 8 yıldır iç savaştaki Suriye’den 4 bin ton patates ithal etmişti. Uzmanlar patates ve soğan fiyatlarındaki artışın ana sebebini üretimde yaşanan düşüş, iklim değişiklikleri ve hastalık olarak açıklıyor. Bunun yanında üretimdeki plansızlık ve tarım piyasalarındaki başıboş düzenin fiyat artışına etkisi de oldukça yüksek. Piyasada sebze ve meyve fiyatlarını düzenleyici önlemler ise sadece geçici olarak ele alınıyor. Türkiye’de iç piyasaya yeteri kadar patates ve soğan üretilebiliyor. Ancak çoğu zaman para kazanamadığını söyleyen çiftçi, ürünü tarlada bırakıyor ya da hayvanlarına yem olarak veriyor. Depolardaki stoklar da azalınca, bu durum fiyat artışına sebep oluyor. 2018 senesinde Türkiye’deki çiftçiler zarar ettikleri gerekçesiyle patates ekimini azalttı ve üretim 1.5 milyon hektarın altına inerek son yılların en düşük seviyesine geriledi. Patates ve soğan fiyatlarının aşırı derecede düşmesi de yine fiyatların gelecek senelerde artmasına sebep oluyor. Çiftçi 2 TL’nin altında (kilo başı) ürün satışı yaptığı zaman para kazanamıyor ve ekimden vazgeçiyor. Bu döngü böyle devam ederek fiyatların bir sonraki sene artmasına neden oluyor.
SOĞANDA DA AYNI KARE YAŞANDI
Kuru soğan fiyatlarındaki artışın önüne geçilmesi, iç piyasa fiyatlarının makul seviyelerde tutulması ve spekülatif fiyat hareketlerine meydan verilmemesi amacıyla 2018’de yüzde 184 ile fiyatı en çok artan ürün olan kuru soğanda ithalat geçtiğimiz aylarda başladı. İthalat Rejimine Ek Karar ile kuru soğanda gümrük vergisi 28 Şubat’a kadar sıfırlanmıştı. Kararın ardından Van’ın İran’a açılan Kapıköy Gümrük Kapısı’ndan ithal soğanlar da yurda giriş yapmıştı.
EN ÇOK ÇİN ÜRETİYOR
Dünya geneline bakıldığı zaman en çok patates üreten ülkeler sırasıyla Çin, Hindistan, Rusya, Ukrayna ve Amerika Birleşik Devletleri olarak göze çarpıyor. Bu ülkelerde patates daha çok iç tüketime yönelik üretiliyor. Dünyada en çok patates ihracatı yapan ülkeyse Hollanda. Hollanda her sene 800 bin tona yakın patatesi ihraç ediyor. Hollanda’yı bu konuda Fransa ve Almanya takip ediyor. Almanya ve Belçika patatesin tonunu ortalama 200 dolara ihraç ederken, Hollanda ise yaklaşık olarak 450 dolara ihracat gerçekleştiriyor.
