Metinde Brexit anlaşmasının önündeki en büyük engel olan İrlanda sınırı konusunda AB’nin öne sürdüğü çerçevede bir anlaşmaya varıldı.
İrlanda ulusal yayın kurumu RTE’ye bilgi veren kaynaklar metni “olabildiğince sağlam” olarak tanımladı, ancak bu gelişmenin müzakerelerin sonlandığı anlamına gelmediğine dikkat çekti.
Yaklaşık 5 yüz sayfalık ve ağır hukuk dilinin hakim olduğu metni inceleyecek olan bakanlar özellikle İngiltere’nin hassasiyetle üzerinde durduğu İrlanda sınırı konusunu da değerlendirme fırsatı bulabilecekler.
Ancak taslak metnin Çarşamba günü kabinede kabul görmesi Brexit çıkmazının aşıldığı anlamına gelmiyor. Müzakereler tamamlanıp anlaşma sağlandığında, Theresa May en önemli sınavını parlamento önünde verecek. İktidardaki Muhafazakar Parti’nin önde gelen Brexit yanlısı milletvekillerinden taslak metinle ilgili eleştiri sesleri şimdiden yükselmeye başladı. Şu anki siyasi ortamda May’in işi hiç de kolay görünmüyor.
Kaynaklara göre metinde Birleşik Krallık’a bağlı Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasındaki sınır kontrollerinin yeniden başlamasının önüne geçecek bir güvence getiriliyor.
AB ile İngiltere arasında geçici bir gümrük düzenlemesi şeklinde hazırlanan bu güvence, Birleşik Krallık’ın geri kalanından farklı olarak tek pazar kuralları açısından gümrük ve uyum konularında Kuzey İrlanda’ya özel hükümler getiriyor.
İrlanda Cumhuriyeti, ayrılık anlaşmasında hukuki açıdan uygulanabilir bir çözüm için son tarih belirlenmesini ya da tek taraflı olarak feshini kabul etmeyeceklerini yineliyor.
Ancak İngiltere, Birleşik Krallık’ın bir parçası olan Kuzey İrlanda’ya verilecek özel bir konuma ülkenin bütünlüğünü bozacağı gerekçesiyle sıcak bakmıyor. Bir Brexit anlaşmasına varabilmek için böyle bir özel konumu kabul etse dahi, bunun İngiltere’nin uygun gördüğü tarihte ve kendi kararıyla sonlandırabilme serbestisi istiyor.
Brexit yanlılarına göre İngiltere’ye bu serbestinin tanınmaması halinde ülke AB üyeliğinden hiç bir zaman tam olarak çıkmamış olacak.
Öte yandan hükümete dışarıdan destek veren Kuzey İrlanda Demokratik Birlik Partisi de süresiz bir özel konuma karşı çıkıyor ve Kuzey İrlanda’nın Birleşik Krallık’ın bir parçası olduğuna vurgu yapıyor.
Bu konuda atılacak yanlış bir adımın adadaki eski gerilimleri tetikleyebileceğine ve barış anlaşmasının zora girebileceğine dair kaygılar Brexit sürecini zora sokan en öncelikli sorunu oluşturuyor.
