Enerji sektöründe kredilerinin geri ödenmesinde sorun yaşanması nedeniyle Enerji Girişim Sermaye Fonu’na devredilmeye aday projeler üç kategoriye ayrılırken, hızlı bir şekilde fona aktarılması öngörülen projelerin yer aldığı ilk kategoride 865 megavatlık bir kombine doğalgaz çevrim santrali ile 50 megavatlık bir hidroelektrik santrali bulunuyor. Sektör yetkililerinden edindiği bilgiye göre, enerji sektörüne kullandırılan 70 milyar dolarlık kredinin 23 milyar doları hali hazırda geri ödenmiş durumda, yani sektörün 47 milyar dolar borç yükü bulunuyor. Bu borcun 40 milyar dolarını elektrik üretim santrallerinin, 7 milyar dolarını da elektrik dağıtım şirketlerinin kullandığı krediler oluşturuyor.
Elektrik üretim santrallerinin 40 milyar dolar tutarındaki borcunun yaklaşık 13 milyar dolarlık kısmı geri ödenmesinde sorun yaşanan veya yaşanma riski bulunan kredilerden oluşuyor. Bu kredilerin 5 milyar doları yerli kömür santralleri, 3,2 milyar doları hidro elektrik santraller (HES), 2,7 milyar doları doğal gaz ve 1,9 milyar doları da elektrik dağıtım sektörünün yükümlülüğünde bulunuyor. 7 yerli kömür, 5 HES, 8 doğal gaz santrali ile 2 elektrik dağıtım şirketinin kredi geri ödemelerinde sorun yaşanıyor. Bu tesislerin büyük kısmında kredilerin yapılandırılması öngörülürken, yapılandırmayla sorunu çözülemeyecek santrallerin Enerji Girişim Sermaye Fonu’na aktarılması öngörülüyor.
Az sayıda başlayacak ama sonra artacak
Fonun sağlıklı bir şekilde hayata geçirilmesi için öncelikle az sayıda projeyle başlanması, süreçte oluşabilecek sorunlar tespit edildikten sonra ve ihtiyaç halinde ilave devirlerin yapılması hedefleniyor. “Yapılandırılmış veya devri öngörülmeyen ancak ileride sorun yaşanması durumunda devre aday” tesisler arasında Türkiye’nin farklı bölgelerinde bulunan ve kapasiteleri 850 megavat ile bin megavat arasında değişen kombine doğal gaz çevrim santralleri ile hidroelektrik santralleri yer alıyor. Üçüncü kategori olan “kredi yapılandırmasıyla sorunu çözülebilen ve platforma devri uzak projeler” arasında ise çoğunlukla kapasiteleri 200 megavat ile bin megavat arasında değişen kömür santralleri ile bazı hidroelektrik santralleri bulunuyor.
İlk aşamadaki santraller
Enerji Girişim Sermaye Fonu’na devredilmeye aday bu sorunlu kredi bakiyeli varlıklar, “hızlı bir şekilde devri öngörülen”, “yapılandırılmış veya devri öngörülmeyen ancak ileride sorun yaşanması durumunda devre aday” ve “yapılandırmayla sorunu çözülebilen ve platforma devri uzak” kategorilerinde değerlendirilecek. Bu çerçevede, “hızlı bir şekilde fona aktarılması öngörülen” projelerin yer aldığı ilk kategoride 865 megavatlık bir kombine doğal gaz çevrim santrali ile 50 megavatlık bir hidroelektrik santrali bulunuyor. Her iki santralin toplam yatırım maliyeti bir milyar 100 milyon dolar seviyesindeyken, bu projeler için tam olarak ne kadar kredi kullanıldığı ve bunun ne kadarının geri ödendiği bilgisi ticari sır olması nedeniyle açıklanmıyor.
