Mart ayı enflasyonunun en büyük tetikçisi olan sebze ve meyve fiyatlarında ufak kayıplar başladı. Özellikle son 6 ayda sebze fiyatlarından mevsimsel etiklerden dolayı artış olduğunu ifade eden esnaflar, kış ayının çok zor geçtiğini ifade etti. Türkiye Haller Federasyonu Genel Başkan Yardımcısı Faruk Akbaş, aşırı yağışların rekolte kayıplarına neden olduğunu, üretimdeki düşüşle birlikte sebze fiyatlarının arttığını söyledi. Akbaş, sebze fiyatlarının önümüzdeki günlerde ciddi oranda düşeceğini dile getirerek “Hava şartlarının olumsuzluğu çoğu sektörü etkiledi ama en çok da sebze piyasası kötü etkilendi. Yağışlar nedeniyle çoğu bitki ürün vermiyor, hasat çok düşük oranlarda seyrediyor. Rekolte az olduğu zaman piyasadaki ihtiyaç karşılanamıyor, bu durum da fiyatlarda artışa neden oluyor” dedi. Akbaş, mart ayının zam şampiyonu çarliston biberin fiyatının düşmeye başladığını belirterek şöyle devam etti: “Geçen ay zam şampiyonu olan çarliston biberin fiyatı 15 liraya kadar çıkmıştı. Şu anda acısı 10, tatlısı 8 liradan alıcı buluyor. Son bir hafta içinde patlıcan yüzde 50 geriledi. Bölge illerinde 9 liraya satılan patlıcan şu anda hallerde 4 liradan alıcı buluyor. Salatalık 4 lira iken şu anda 2 lira civarında ancak satılıyor. Domates fiyatlarındaki artış ihracatın da etkisiyle sürüyor. Akdeniz seralarının devreye girmesiyle domateste de düşüş bekliyoruz.”
Hal esnafı Mehmet Fatih Çelik de bu yıl sebze meyve fiyatlarındaki yükselişin temel sebebinin olumsuz hava koşulları olduğunu söyledi. Yaklaşık 40 yıldır bu işi yaptığını ve ilk defa fiyatların bu kadar yükseldiğine şahit olduğunu belirten Çelik, şunları kaydetti: “Ben babadan kalma bu mesleği yürütüyorum. Bu yılki fiyatları hiç görmemiştik. Aynı zamanda arazide üretim de yapıyoruz. 100 dönüm yerde günde 10 ton çıkacağı yerden haftada 10 ton domates çıkıyor. Bu da hava şartlarından dolayı. Üretimin az olması fiyattaki artışı etkiliyor. Fiyatların bu haftadan sonra ineceğini düşünüyoruz. Patlıcan kışın 12 lira iken şu anda 4 liraya kadar geriledi. Çok ciddi bir düşüş var, domates de bu haftadan sonra normale dönecektir. Havalar güzelleştikçe sebze fiyatlarının düşeceğini tahmin ediyoruz.”
ÜRETİM ALARM VERİYOR
Faruk Akbaş, yüksek fiyatlar nedeniyle kendilerinin de mağdur olduğunu ifade etti. Akbaş “Üretim alanlarımız daralmış durumda. Nüfusumuz 82,5 milyona dayanmış, ihracat da güzel seviyede seyrediyor. Bizim acilen üretimimizi artırmamız lazım. Üreticimizi, modern tekniklerle üretime yönlendirmemiz gerekiyor. İnşallah kötü günlerin, o yüksek fiyatların geride kaldığını tahmin ediyoruz. Bahar ayları geldi açık tarla ürünlerimizin de piyasaya girmesiyle fiyatlarda çok ciddi düşüşler olacaktır” dedi.
TAZE MEYVE SEBZE FİTİLİ ATEŞLEDİ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) mart ayına ilişkin Fiyat Gelişmeleri Raporu yayımlandı. Rapora göre mart ayında tüketici fiyatları yüzde 1.03 arttı ve yıllık enflasyon 0.04 puan yükselerek yüzde 19.71 oldu. Çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonundaki yavaşlama devam etti, ana eğilimindeki düşük seviyeler korundu. Bu dönemde hizmet yıllık enflasyonu yataya yakın bir seyir izlerken, temel mallar enflasyonundaki yavaşlama eğilimi alt gruplar geneline yayılarak sürdü. Gıda yıllık enflasyonu taze meyve ve sebze fiyatlarındaki belirgin artışa bağlı olarak yükseldi. Enerji enflasyonundaki artışta ise döviz kuru ve petrol fiyatlarındaki gelişmeler etkili oldu. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları, sırasıyla 0.76 ve 0.59 puan azalarak yüzde 17.72 ve 17.53 olarak gerçekleşti. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre enerji ve gıda gruplarının katkılarında sırasıyla 0.22 ve 0.17 puan artış gözlenirken, temel mal grubunun katkısı 0.36 puan düştü, hizmet grubunun katkısında ise bir değişim olmadı.
YILLIK YÜKSELİŞ YÜZDE 70’İ BULDU
Rapora göre enerji fiyatları mart ayında yüzde 1.94 arttı. Bu gelişmede döviz kuru ve petrol fiyatlarındaki görünüme bağlı olarak yükselen akaryakıt ve tüp gaz fiyatları (sırasıyla yüzde 4.94 ve 3.81) etkili oldu. Bu gelişmelerle birlikte, enerji grubu yıllık enflasyonu 1.84 puanlık artışla yüzde 16.41 seviyesine yükseldi. Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu mart ayında 0.52 puan artarak yüzde 29.77’ye yükseldi. Bu gelişmede, taze meyve ve sebze fiyatlarına bağlı olarak yüzde 41.71’e yükselen işlenmemiş gıda enflasyonu belirleyici oldu. Taze meyve-sebze grubunda yıllık enflasyonun yüzde 70.69’a ulaşması dikkati çekti. Diğer işlenmemiş gıda grubunda ise kırmızı et fiyatlarında artış gözlendi. Mart ayında işlenmiş gıda fiyatları yüzde 0.25 ile ılımlı bir oranda arttı, grup yıllık enflasyonu yüzde 18.69’a geriledi. Özetle, bu dönemde enflasyon taze meyve-sebze grubunda yükselirken, taze meyve-sebze dışı gıdada geriledi.
