İngiliz Parlamentosu Avrupa Birliği (AB) ile yapılan Brexit anlaşmasını reddetti. İngiltere, haftalardır siyasi kriz çıkaran AB ile yapılan Brexit anlaşmasının Avam Kamarası’nda oylanmasına kilitlenmişti. Daha önce reddedileceği için Başbakan Theresa May tarafından ertelenen oylama önceki gün gerçekleştirildi. Oylamada anlaşma, 202’ye karşı 432 oyla reddedildi. Parlamento’nun bu kararı Ada’yı yakın tarihinin en büyük çıkmazlarından biriyle karşı karşıya bıraktı. Anlaşmaya muhalefetin yanı sıra May’in kendi partisindeki birçok milletvekili ve azınlık hükümetine dışarıdan destek veren Kuzey İrlandalı Demokratik Birlik Partisi’de (DUP) karşı çıkıyordu. Anlaşmanın reddedilmesinin ardından ana muhalefetteki İşçi Partisi’nin lideri Jeremy Corbyn, Başbakan May liderliğindeki hükümet hakkında güven oylaması yapılması için parlamentoya önerge sundu.
GÜVENOYU ALDI AMA İŞİ KOLAY DEĞİL
Dün yapılan oylamada May, güvenoyu aldı. Başbakan bundon sonra ‘parlamentonun desteği için nasıl bir yol izlenmesi gerektiğini’ belirleyecek. May, haftaya (parlamento kararı gereği) milletvekillerinin önüne alternatif bir planla gitmek zorunda. Mevcut Brexit Anlaşmasının teknik müzakere sürecinin yaklaşık iki sene sürmüş olduğu dikkate alındığında, hükümetin kısa bir süre zarfında Brüksel’le yeni bir Brexit Anlaşması hazırlaması ve bunu yeniden kabineye ve AB liderlerine sunması neredeyse imkansız gibi. Ancak hükümet güvenoyu alamaz ve 14 gün içinde hükümet kurulmazsa, İngiltere’de en erken 25 iş günü sonra seçime gidilebiliyor.
MAY ERKEN SEÇİMDE KAYBEDER
Öte yandan 2018 Temmuz ayından beri kabinede yaşanan istifalar, Brexit anlaşmasının toplumda uyandırdığı rahatsızlık ve 2022 yılına kadar iktidarın bir azınlık hükümeti olarak yola devam etmesinin meydana getireceği dezavantajlar, May Hükümetini yeni bir seçim kararı almaya zorlayabilir. İşçi Partisi’nin son seçimde oylarını yüzde 9.5 arttırarak yüzde 40’a çıkardığı ve seçimin galibi Muhafazakar Parti ile arasında sadece yüzde 2.5 gibi az bir puan farkı kaldığı gerçeği hesaba katıldığında bir erken seçimde İşçi Partisinin galip çıkacağını öngörmek zor değil.
HÜKÜMET 29 MART’TA KARARLI
Oylama sonrası açıklamalarda bulunan Başbakan May, Avrupa Birliği’nin 50. maddeyi uzatmayı ancak alternatif bir çıkış planı olması durumunda gündeme alacağını, Birleşik Krallık’ın 29 Mart 2019 tarihi itibariyle Avrupa Birliği’nden ayrılacağını açıkladı. May’ın çıkış tarihini bir kez daha açıklaması hükümetin anlaşmasız Brexit’i düşündüğü yorumlarına neden oldu. Güvenoyu yoklaması hakkında da konuşan May “Hükümetime verilen güvenoyu Brexit konusunda ilerleyebilmemizi sağlayacak” dedi.
AB ANLAŞMASIZ BREXİT’E HAZIRLANIYOR
Öte yandan Brexit anlaşmasının reddedilmesinin ardından Avrupa Birliği’nden ‘Anlaşmasız Brexit’ senaryosu için hazırlıklara hız verileceği sinyali geldi. Brüksel’de Konsey Başkanı Donald Tusk, Komisyon Başkanı Jean Claude Juncker ve Belçika Başbakanı Charles Michel’in ayrı ayrı ama aynı doğrultuda dillendirdiği benzeri mesajlar sonrası Brüksel’in 29 Mart’a kadar en kötü senaryoya hazırlık için çalışmaya başlayacağı yorumları yapılıyor.
Şimdi ne olacak?
Avam Kamarası daha önce anlaşmanın reddedilmesi durumunda hükümete üç gün içinde bir B planı ile gelme zorunluluğu getirmişti. Brexit ve İngiltere hükümetinin geleceğiyle ilgili ise farklı senaryolar var. Seçeneklerden biri Parlamento’da bir güven oylaması yapılarak hükümetin düşürülmesi. Ancak May erken seçimin hiçbir şeyi değiştirmeyeceğini söyleyerek öneriye karşı çıkıyor. Başbakan May, bir sonraki seçimde partisinin başında olmayacağını söylemişti. Bu durumda erken seçime gitmesi başbakanlığının sonlanması anlamına gelecek. Bir diğer seçenek ise AB’den anlaşma olmadan ayrılmak. Fakat bu da parlamentonun çoğunun desteğini alan bir seçenek değil. Hükümetin AB’ye müzakereleri uzatmak için başvurması da bir diğer ihtimal. Avrupa Birliği bu durumda müzakereyi uzatma talebini kabul edeceğini söylemişti. Son ihtimal ise Brexit hakkında tekrardan bir referandum yapmak (en zor ihtimal). Fakat referandumda halka hangi iki seçeneğin sorulabileceği konusunda bir uzlaşma bulunmuyor.
AB LONDRA’NIN KALMASINDAN YANA
Anlaşmanın reddedilmesinden sonra AB kurumlarının liderleri Londra hükümetinin aldığı tarihi kararı değerlendirdi:
AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker: İngiltere’nin (AB’den) anlaşmasız ayrılma riski bu akşamki oylama ile artmıştır. İngiltere’nin en kısa zamanda niyetine açıklık getirmesini talep ediyorum.
AB Konseyi Başkanı Donald Tusk: Eğer anlaşmaya varmak mümkün değilse ve kimse anlaşmasız ayrılık istemiyorsa, o zaman tek çözümün ne olduğunu söylemeye kim cesaret edecek?
AB Brexit Başmüzakerecisi Michel Barnier: Anlaşmasız Brexit ihtimali hiç bu kadar yüksek olmamıştı. Anlaşmasız ayrılık senaryosunu önlemeye odaklandık. AB her duruma karşı hazırlık çalışmalarına hız verdi.
Almanya Başbakanı Angela Merkel: İngiltere’nin AB’den ayrılmasından oluşacak zararı mümkün olduğu kadar küçük tutmak istiyoruz. Müzakere etmek için hala vaktimiz var ancak biz İngiltere Başbakanı’nın ne önereceğini bekliyoruz.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron: Üç seçenek var: İlki, Brexit anlaşmasının iptali. Bu durumda kaybeden İngilizler olacak. İkinci senaryo, İngiltere’nin AB’den anlaşma ile ilgili yeni taleplerde bulunması. Gerçekleşmesi muhtemel üçüncü senaryoda İngiltere’nin anlaşma ile ilgili AB’den ek süre istemesi. Bu çok belirsizlik ve endişe yaratıyor. İngiliz siyasetçiler kendi halkına yalan söyledi ve yaptıkları hamle doğru değildi. İngiliz kanun koyucu şimdi yaptıkları planın işe yaramadığını halka anlatmak zorundalar. ‘Siz oy verdiniz ancak biz size yalan söyledik.’ Şimdi bununla yüzleşmeliler.
